งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 101
ที่สอดคล้องกับสถานการณ์ในประเทศไทยที่ ไม่ได้หมายความเพียงว่ากลุ ่ มใด
อยู่มาก่อนเท่านั้น แต่หมายถึงกลุ่มชนเผ่าและชาติพันธุ์ที่ยังเข้าไม่ถึงสิทธิต่างๆ เช่น
สิทธิพลเมือง สิทธิในทรัพย์สิน สิทธิทางวัฒนธรรม เป็นต้น ประการที่สอง การเชื่อมต่อ
กับกลไกขบวนการเคลื่อนไหวของกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศเพื่อด�ำเนินกิจกรรมต่างๆ
ที่จะให้ ได้มาซึ่งสิทธิของชนเผ่ าพื้นเมืองที่ระบุไว้ในปฏิญญาสากล ก่อให้ เกิด
ความตื่นตัวและการขยายตัวของเครือข่ายชนเผ่ าพื้นเมือง ในการเรียกร้องสิทธิ
ในด้านต่างๆ ทั้ งนี้ เครือข่ายชนเผ่าพื้นเมืองในประเทศไทยได้จัดงานมหกรรมชนเผ่า
เพื่อเฉลิมฉลองวันชนพื้นเมืองโลก และเพื่อเปิ ดเวทีระดมปัญหาและหาทางออก
เป็นประจ�ำทุกปี
4) การปรับปรุงเชิงสถาบันและแนวนโยบายว่าด้วยชาติพันธุ์ของ
รัฐไทย
รัฐไทยตั้ งศูนย์ วิจัยชาวเขาขึ้ นมาเพื่อด�ำเนินการวิจัยและพัฒนาชาวเขา
ในปี 2508 ต่อมายกระดับเป็นสถาบันวิจัยชาวเขา และยุบไปหลังจากมีการปรับ
โครงสร้างระบบราชการในปี 2545 ด้วยเหตุผลที่ ว่า ชาวเขาได้กลายเป็นคนไทย
หรือมีสถานะเช่นเดียวกับคนไทยทั่วไป จึงไม่จ�ำเป็นต้องมีนโยบายและสถาบันพิเศษ
มาด�ำเนินการกั บชาวเขาในลักษณะที่เป็นกลุ ่มที่แตกต่างจากกลุ่ มอื่นๆ ในช่ วงที่
มีสถาบันวิจัยชาวเขาการท�ำวิจัยและกิจกรรมการฝึกอบรมและสั มมนาเกี่ยวกับ
ชาวเขาที่ด�ำเนินการโดยนักวิจัยในสั งกัดสถาบัน และนักวิจัยภายนอกซึ่งรวมทั้ง
นักวิจัยชาวต่างประเทศที่เข้ ามาร่วมด�ำเนินการกับสถาบัน มีอย่างต่อเนื่อง
โดยอาจแบ่งแนวทางการท�ำวิจัยออกได้เป็นสองแนวทางใหญ่ ได้แก่ การท�ำวิจัย
เชิงชาติ พันธุ์วิทยา (ethnology) ที่เน้นการท� ำความเข้ าใจโครงสร้างสังคมและ
วัฒนธรรมของชาวเขาแต่ละกลุ่ม ตามแนวทางการศึกษาแบบเดิมที่ ศึกษาเจาะลึก
เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการก�ำหนดนโยบายการพั ฒนา และแนวทางที่สอง คือ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการอันเป็นการทดลองแนวทางการพัฒนาชาวเขาในด้านต่างๆ