งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 79
พุทธศาสนา และพระสงฆ์ เป็นต้น ให้มาเข้าร่วมเสวนาโดยระมัดระวังและพยายาม
จะให้ผู้ที่เห็นต่างกันทุ กฝ่ายมีโอกาสเสนอความคิ ดของตน และผู้ ประสานงาน
ท�ำหน้าที่เป็นเพียงผู้เรียบเรียงความเห็นเหล่านั้นออกมาตีพิมพ์ นี่นับเป็นทางออก
ที่ดีที่ให้ทุกฝ่ายมี โอกาสเปล่งเสี ยงของตน ที่ส�ำคัญท�ำให้ เราเห็นประวัติศาสตร์ว่า
เป็นเรื่องของการครุ่นคิดถึงความเป็นไปได้ของอดีตมากกว่าที่จะเป็นการประทับตรา
มาตรฐานแห่งความจริงลงบนอดีต
งานของเพ็ญสุภาจึ งน่าสนใจตรงที่พยายามเสนอจารีตใหม่ในวงวิชาการ
คือการใช้แนวทางการเสวนาประชาพิจารณ์เชิงวิ ชาการไปใช้กับข้ อถกเถียงทาง
ประวัติศาสตร์ที่มีความละเอียดอ่อน อันที่จริง เรายังมีประเด็นทางประวัติศาสตร์
ที่ยังถกเถียงกันไม่ลงตัวอีกหลายเรื่อง และน่าสังเกตว่าหลายๆ เรื่ องก่อให้เกิ ด
ความขัดแย้งและความรู้สึกปกป้องอั ตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของท้องถิ่นสูงยิ่ง
เมื่องานวิจัยบางชิ้นพยายามชี้ให้เห็นความเป็นวาทกรรมของอั ตลักษณ์ดังกล่าว
ที่ผ่านมา หลายกรณี ท�ำให้เกิ ดกระแสอารมณ์ที่รุ นแรงของชุมชนท้องถิ่นตอบโต้
นักวิจัยและผลงานวิจัยจนกระทั่งกลายเป็นประเด็นทางการเมืองย่อยๆ และท�ำให้
ความน่าสนใจเชิงวิชาการถูกกลบหาย จึงควรอย่างยิ่งที่จะมีการสนั บสนุ นให้น�ำ
จารีตของการเปิดเสวนาเช่นนี้ไปลองใช้กับกรณีอื่นๆ ดูบ้าง
2.9 บทสรุป
จากที่ กล่าวมาทั้งหมด จะเห็นได้ว่า โจทย์และทิศทางของงานวิจัยเกี่ยวกับ
ศิลปวัฒนธรรมนั้นถูกก�ำหนดเป็นอย่ างมากจากความเข้าใจของผู้วิจัยเกี่ยวกับ
ความหมายและค�ำนิยาม ศิลปวัฒนธรรมนั้นเอง งานวิ จัยส่วนใหญ่ยังคงมอง
ศิลปวัฒนธรรมจากมุมมองแบบสารัตถะนิยม คือ มองเห็นว่าศิลปวัฒนธรรมเป็น
เรื่องของระบบคุณค่าร่วม วัฒนธรรมเป็น “ความจริง” ที่มีสารัตถะแน่นอน และมีพลัง
ในการสร้างความผูกพัน สร้างอัตลักษณ์ความเป็ นชาติพันธุ์และความเป็นชาติ
เป็นการมองวัฒนธรรมเชิงบวก อย่างไรก็ตาม ก็พบว่ามีงานวิ จัยจ�ำนวนหนึ่ง