งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 65
เชื่อมที่ ส�ำคัญระหว่างโลกานุวัติกับท้องถิ่นนิยม เราไม่สามารถเข้าใจความนิยมฟื ้นฟู
ศิลปวั ฒนธรรมท้องถิ่ นอย่ างมากมายในสองสามทศวรรษที่ผ่านโดยมองข้าม
กระบวนการนี้ไปได้ งานวิจัยของอุดมลักษณ์ (2553) ศึกษาการเมืองวัฒนธรรม
(cultural politics) ของพิพิธภัณฑ์หลายแห่งในล�ำพูน พิ พิธภัณฑ์ของราชการและ
พิพิธภั ณฑ์พื้นบ้ านต่างนิยามอดีตของล�ำพูนแตกต่างกันออกไป บางครั้งการนิยาม
ซ้อนทับคาบเกี่ ยวกัน บางครั้งก็ท้าทายกันและกัน การจัดแสดงวั ตถุทางวัฒนธรรม
จึงสะท้อนการปะทะสั งสรรค์ระหว่างศูนย์กลางและท้องถิ่นอย่างซับซ้อน
นอกจากนี้ ยังมีงานศึกษาความนิยมเล่นเพลงคาวบอยลูกทุ ่งตะวันตก
ตามร้านอาหารในเชียงใหม่ (Ferguson, 2010) ซึ่งชี้ให้เห็นว่ากระบวนการรับเพลง
พื้นบ้านตะวันตกกลายเป็นการสร้างอัตลักษณ์ล้านนาในยุคโลกานุ วั ติ ซึ่ งซ่อนแฝง
การท้าทายการครอบง�ำทางวัฒนธรรมจากกรุงเทพฯ ความเป็นล้านนาจึงกลายเป็น
ลูกผสมทางวัฒนธรรม แต่ความย้อนแย้งก็เห็ นได้จากการที่นักร้องพยายามออกเสียง
ภาษาอังกฤษให้ ถูกต้องอันสะท้อนมาตรฐานจากส่ วนกลางอยู่ดี ในเรื่องเพลง
ยังมีการศึกษาการเมืองของการอนุรักษ์ฟื้นฟูซอล่องน่าน (ชุติพงศ์, 2556) ซึ่ งพบว่า
โลกานุวัติสร้างลูกผสมทางวัฒนธรรมหลายส�ำนวนแก่ซอล่ องน่าน จนเกิ ดความ
พยายามฟื้นฟูของเก่าจากรัฐและท้องถิ่น แต่ความพยายามของรัฐที่จะสร้าง “ความ
เป็นสถาบัน” แก่ศิลปะพื้ นบ้านกลับท�ำให้ความยื ดหยุ่ นและความเป็นอิสระของเพลง
ในอดีตลดหายไป เกิดการปะทะประสานกันและกั นของ ค่ายพื้นถิ่นหลายส�ำนวน
ในกระบวนการนี้ การพยายามสถาปนา “ความดั้งเดิมที่ จริงแท้” (authenticity)
กลายเป็นหั วใจของการสร้างความชอบธรรมแก่การฟื้นฟูศิลปวัฒนธรรม จึ งเกิด
ความพยายามสร้างสารัตะถะนิยมแบบใหม่ แก่เพลงพื้นบ้านชนิดนี้เพื่อท� ำให้มัน
กลายเป็นสัญลักษณ์ประจ�ำจังหวัด จนเกิดการแย่งชิงอัตลักษณ์ของซอล่องน่าน
ระหว่างกลุ่มตัวกระท�ำทั้งภาครัฐ เอกชน สถานศึกษา และกลุ่มศิลปินหลากหลาย
จากจังหวัดต่างๆ ในภาคเหนือ
การนิยามความดั้งเดิมที่ จริงแท้ดังกล่าวยังเห็นได้ในงานวิจัยกระบวนการ
กลายเป็นสินค้าของงานหัตถกรรมที่อ�ำเภอบ้านถวาย จ.เชียงใหม่ (Wherry, 2006)