งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 243
West Thailand AD 1200-1650” ซึ่งน�ำเสนอข้อมูลทางโบราณคดีในภาคตะวันตก
เฉียงเหนือของไทยที่ได้พบร่องรอยวัดโบราณจ�ำนวนมากในพื้นที่ ภูเขาที่สะท้ อน
ให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนในพื้นราบและพื้นที่ภูเขาในอดีตในช่วงระหว่าง
ปี พ.ศ. 1743 – 2193
การศึกษาความคิดทางพุทธศาสนาที่น่าสนใจในอีกมิติหนึ่งจะเห็นได้จาก
บทความวิจัยของ Donald K. Swearer (1995) เรื่อง “Hypostasizing the Buddha:
Buddha Image Consecration in Northern Thailand” โดยผู้เขียนได้พยายามวิเคราะห์
ให้เห็ นว่า พิธีกรรมในการสักการะพระพุทธรูปนั้น มี นัยเสมือนหนึ่งพระพุทธเจ้า
ยังทรงด�ำรงพระชนม์อยู่ ซึ่งสะท้ อนโลกทัศน์ของชาวพุทธในภาคเหนือของไทย
ที่เชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบันและโลกนี้กับโลกหน้า ความเข้าใจดังกล่าวยังพบได้ใน
พิธีเลี้ยงผีปู่แสะย่าแสะจากการศึกษาของอานันท์ กาญจนพันธุ์ (2555) ที่อธิบายว่า
การน�ำเอาพระบฎมาแขวนไว้ในพื้ นที่พิธีกรรม ก็เพื่อแสดงว่าพระพุทธเจ้ายังมี
พระชนม์ชีพอยู่ เพราะพระบฎจะเคลื่อนไหว ซึ่งแสดงถึ งอ�ำนาจศักดิ์สิทธิ์ของ
พุทธศาสนา ที่เข้ามามีอิทธิพลเหนือความเชื่อในท้องถิ่น
ส่วนบทความของ Bowie, Katherine A. (1998) เรื่อง “The Alchemy of Charity:
Of Class and Buddhism in Northern Thailand” ได้วิเคราะห์ไว้อย่างน่าสนใจว่า
ในชุมชนชนบทในภาคเหนือที่ มีช่องว่ างและความแตกต่างทางเศรษฐกิ จระหว่าง
ครัวเรือนที่ร�่ำรวยและยากจนกว้างมาก ซึ่งอาจน�ำไปสู่ความขัดแย้ ง คติเรื่อง
การท�ำบุญท�ำทานในพุทธศาสนาอาจจะถูกน�ำมาใช้ในการต่อรองระหว่างกลุ่มคน
ดังกล่าว เพื่อให้ด�ำรงอยู่ร่วมกันได้
อย่างไรก็ตาม ในระยะหลังงานศึกษาพลังความคิดทางศาสนาจะหันมา
สนใจความเชื่อนอกพุทธศาสนา โดยเฉพาะที่เกี่ ยวกับการนับถือผีมากขึ้ น อาทิเช่น
งานของ Michael R. Rhum (1994) ที่พบว่าความเชื่อเรื่องผีอารั กษ์ โดยเฉพาะผีเมือง
ยังคงเป็นพลังส�ำคัญของคนท้องถิ่นในเมืองเชียงใหม่ ในการช่วงชิงพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์
เพื่อการเข้าไปมีส่ วนร่วมก�ำหนดทิศทางการพัฒนาเมืองเชียงใหม่ ด้วยการวิเคราะห์
ให้เห็ นว่า พิธีไหว้ผีปู่แสะย่ าแสะของเมืองเชียงใหม่ แสดงถึงความเป็นเมืองของ