งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 103
ที่พัฒนาหลักสูตรด้านชาติพันธุ์ศึกษาในระดับปริ ญญาตรี ท�ำวิจัยและส่งเสริม
กิจกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์
ปรากฏการณ์และบริบททางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปในช่วงกว่าทศวรรษ
ที่ผ่านมา (2540-2555) มีผลท�ำให้ปรากฏการณ์ด้ านชาติพั นธุ์ สั มพันธ์มี
การเปลี่ยนแปลง และนักวิจัยได้น�ำมาเป็นหัวข้อศึกษาจ�ำนวนมาก โดยแบ่งเนื้ อหา
หลักได้เป็น 5 เรื่องได้แก่ 1) การอพยพโยกย้ายเข้าเมือง 2) การข้ามพรมแดนและ
การพลัดถิ่น 3) การปรับเปลี่ยนด้านเศรษฐกิ จสังคม วั ฒนธรรมและศาสนาของ
ชุมชนชาติพันธุ์ 4) ประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ และ 5) ขบวนการต่อสู้และการเมือง
เชิงอัตลั กษณ์ ทั้งนี้บางผลงานอาจจะครอบคลุ มมากกว่าหนึ่งเนื้อหา ดังบทสังเคราะห์
เนื้อหาหลักในแต่ละหัวข้อ และยกตัวอย่างผลงานบางเรื่ อง ดังต่อไปนี้
3.3 การอพยพโยกย้ายเข้าเมือง (Urban Migration)
การโยกย้ายจากพื้ นที่ป่าเขาและชนบทสู่ เมืองใหญ่ของสมาชิกกลุ่มชาติ พันธุ์
หลายกลุ่มที่อยู่อาศัยในเขตภาคเหนือตอนบนมานาน เป็นปรากฏการณ์ที่เห็นได้ชัด
มากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังปี 2530 เป็นต้นมา โดยมีปัจจัยหลายประการที่ผลักดัน
ให้มีการโยกย้ ายได้แก่ การจ�ำกัดการใช้ พื้นที่ดินและป่าไม้บนพื้ นที่สูงมีมากขึ้น
จากการประกาศขยายเขตป่าอนุ รั กษ์ ซึ่งรวมเขตอุ ทยานแห่งชาติ เขตอนุรั กษ์
พันธุ์สัตว์ป่า และเขตลุ ่มน�้ ำชั้น 1 หลังจากการยกเลิ กสัมปทานป่ าไม้อย่างถาวร
ตั้งแต่ปี 2532 การเข้าสู่ระบบการศึ กษาระดับมัธยมปลายและอุดมศึกษาของ
เยาวชนชาติพันธุ์ที่มีสูงขึ้นจากการที่รัฐขยายระยะเวลาการศึกษาภาคบังคับและ
นโยบายการเรียนฟรี การที่เยาวชนชาติ พันธุ ์มีทางเลือกด้านอาชีพมากไปกว่ า
งานด้านการเกษตรที่ท�ำสืบต่อกันมาตั้งแต่รุ่นพ่ อแม่ และความต้องการรายได้เงินสด
ส�ำหรับสิ่งของอุปโภคบริโภค โดยเฉพาะอุปกรณ์ของใช้ทั นสมัย เช่นโทรศัพท์มือถือ
พาหนะและเครื่องใช้ไฟฟ้าในครั วเรือน ในขณะเดียวกั น เมืองก็ขยายตัวมากขึ้น
จากการขยายตัวของการผลิตภาคอุตสาหกรรม ตลาด การบริการ หน่วยงานราชการ
สถาบันอุ ดมศึกษา แหล่งบันเทิง ฯลฯ ในกรณีของจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นพื้ นที่