งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 133
เสนเรือนด้วยควาย ส่วนผู้ น้อยท�ำพิธีเสนเรือนด้วยหมู แต่เมื่อได้คุยกับคนในครัวเรือน
ผู้ท้าวในหนองเลา ฉวีวรรณ และวรานันท์ (2543) พบว่านานๆ ครั้งผู้ท้าวจึงจะ “เสน”
ด้วยควาย ตามปกติจะเสนด้วยหมูเหมือนกับผู้น้อย งานวิจัยในชุมชนอื่นๆ ได้บ่งบอก
ว่าพรมแดนสังคมระหว่ างผู้ท้าวผู้น้อยค่ อนข้ างเลือนรางมาก อย่างเช่น ชุมชนที่
บ้านสระ จ.นครปฐม วาสนา อรุณกิจ (2529) ระบุว่าได้มีการแต่งงานข้ามชนชั้น
ซึ่งท�ำให้สถานภาพการเป็นผู้ท้าวหรือผู้น้อยสามารถเปลี่ ยนแปลงได้โดยการแต่งงาน
การนับชนชั้นถือข้างฝ่ายชายเป็นหลัก อย่างไรก็ตามยังมีการแบ่งสิงตามชนชั้ นอยู่
เช่น “สิงลอ” เป็ น “สิ งผู้ท้าว” ทุ กคนที่อยู่ในสิงลอจะถูกจัดเป็นผู้ ท้าวหมด
(เรณู เหมือนจันทร์เชย 2541/บ้านแหลมกะเจา อ.ดอนตูม จ.นครปฐม) และทุกงาน
ระบุตรงกันว่าความแตกต่างทางชนชั้นในแง่ผู้ท้าวและผู้น้อยไม่ได้มีความส�ำคัญใน
ชีวิตประจ� ำวันรวมทั้ งเศรษฐกิจและการเมื องเหมือนในสังคมของบรรพบุรุษในเมือง
ต่างๆ ทางตอนเหนือของเวียดนาม (สุมิตร ปิติพัฒน์ และเสมอชัย พูลสุวรรณ 2540,
เพ็ญนิภา อินทรตระกูล 2535, ฉวีวรรณ ประจวบเหมาะ และวรานันท์ วรวิศร์ 2543)
ส่วนต�ำแหน่งอื่นๆ ทางสังคม เช่น คนรวย หมอเสน ผู้ใหญ่บ้าน ยังขาดงานศึ กษา
ที่ชัดเจนถึงความส� ำคัญและความหมายของกลุ่มคนเหล่านี้อย่างเป็นระบบ
ส�ำหรับในประเด็นเรื่องการจัดระเบี ยบทางการเมือง ปรากฏว่าไม่มีงานวิจัยใด
แสดงความสนใจที่จะศึ กษาอย่างจริงจัง แต่มีบางงาน (เพ็ญนิภา อินทรตระกูล
2535) ตั้งข้อสังเกตว่าในส่วนหนึ่งความเชื่อเกี่ยวกับผี เฮือนได้ท�ำหน้าที่ควบคุ มและ
จัดระเบียบความสัมพันธ์ของสมาชิกในชุมชนด้วย
งานวิจั ยทุกงานซึ่ งศึกษาชุ มชนลาวโซ่งในท้องถิ่นต่างๆ ได้ระบุเหมือนกัน
ว่าลาวโซ่งมีความเชื่อดั้งเดิมที่เกี่ยวกับแถน ขวัญ และผีบรรพบุรุษ ซึ่งเป็นมรดก
วัฒนธรรมจากไทด�ำ ผสมผสานกับความเชื่อในพุทธศาสนาซึ่งได้ รับไว้เมื่ออพยพ
เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทย อย่างไรก็ตามในงานทุกงานให้ ความส�ำคัญกั บ
การท�ำความเข้าใจความเชื่อและพิ ธีกรรมดั้งเดิ มโดยเฉพาะพิธีเสนเรือนมากกว่ามิติ
ทางพุทธศาสนา ทั้งนี้อาจเป็นได้ว่านี่คือเอกลักษณ์วัฒนธรรมของลาวโซ่งนอกเหนือ
จากการจัดระเบี ยบสังคมในเรื่องการสืบสายเลือดข้างพ่อ