82 สืบโยดสาวย่าน
การน�ำเทคโนโลยีมาใช้อย่างกว้างขวางแทบทุกวงการวิถีชีวิตของผู้คนและชุมชน
ในยุคนี้เปลี่ยนแปลงไปทั้งด้านการเลี้ยงดูเด็ก การศึกษา การประกอบอาชีพ ความ
เชื่อและศาสนา โดยที่ วั ฒนธรรมการบริโภคได้ ไหลบ่าเข้ามาอย่างรุ นแรง ท�ำลาย
วิถีชีวิ ตอั นดีงามแบบเก่า ผู้คนดิ้นรนท�ำมาหากินในอาชีพใหม่ เช่น รับจ้างใน
เมือง แทนการท� ำอาชีพอยู่กับบ้าน นากุ้งเข้ามาทดแทนนาข้าวและป่าชายเลน
สภาพการท� ำลายทรัพยากรเป็นไปอย่างกว้างขวาง ปั ญหาต่างๆ ประดั งเข้ามา
ในชุมชนอย่ างมากมาย ชุมชนจึงตกอยู่ ในภาวะของการล่มสลาย บทความได้
เสนอหนทางความอยู่รอดของชุมชนว่า รัฐต้องกระจายอ�ำนาจลงไปเพื่อให้ชุมชน
ได้จัดการตนเอง พร้อมกับปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานให้ดีขึ้น
ส่วนผลงานบทความอีกเรื่องหนึ่ง คือ ฟื้นปัญหาการพัฒนา: ส�ำนึกแห่งชุมชน
สุ ราษฎร์ธานีเมื องแห่งลุ่มน�้ำภาคใต้ตอนบน (วีระศักดิ์ สุวรรณศักดิ์, 2538) บทความ
นี้เริ่มด้วยการย้อนกลับไปกล่ าวถึงอดีตปรากฏการณ์ภูมินิเวศในสุราษฎร์ ธานีว่ามี
ความหลากหลาย อุดมสมบูรณ์อย่างยิ่งนับตั้งแต่ป่าต้นน�้ำ เทือกเขา ที่เนินควน
ที่ราบ ทุ่งนา ป่ าพรุ ป่าชายเลน แนวหญ้าทะเล และปะการัง สภาพเช่นที่ว่านี้
ก่ อให้เกิ ดความสมบูรณ์พูนสุขของผู้ คน โดยเชื่อมสัมพันธ์ด้วยหน้ าที่ที่ลงตัว แต่
ปัจจุบันการพัฒนาที่มุ่งผลประโยชน์ด้านวัตถุ และการบริโภคนิยม ท�ำให้ขาดการ
เชื่อมโยงกันเป็นองค์รวม ก่อให้เกิดวิกฤตทางนิเวศวิทยาอย่างใหญ่หลวง อย่างไร
ก็ ตามผู้เขียนบทความนี้ได้เสนอทางออกว่าวิกฤตการณ์ดังกล่าวมีทางแก้ไขได้ หาก
ชุมชนได้ร่วมกันสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันโดยร่วมมื อกันจากนักพัฒนาเอกชน
นักวิชาการ และองค์กรชุมชนในการฟื้นปัญหาขึ้นมาพิจารณาอย่างจริงจัง น�ำเอา
ภูมิปัญญาดั้ งเดิมมาใช้ในการรักษาความอุดมสมบูรณ์ ของชุมชนมาอนุรักษ์ป่าต้นน�้ำ
เทือกเขา ที่เนิน ควน ที่ราบ ทุ่งนา ป่าพรุ ป่าชายเลน พื้นที่ชายฝั่งและทะเลอย่าง
จริงจัง พร้อมกับการที่ภาครัฐจะต้องให้ความสนใจและมีส่วนร่วมพัฒนาด้วย
ในส่วนของงานบทความอีก 4 บทความ คือ รวบรวมความรู้ ประสบการณ์
และแนวคิดของชุมชนไม้เรียง กลุ่ มสวนสมรมต�ำบลบ้านยาง อ�ำเภอคีรีรัฐนิคม
จั งหวัดสุราษฎร์ ธานี เขาคราม...บนเส้น ทางการค้ นหาตนเอง และการท�ำนาใน