งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 21
กลุ่มนี้แม้ตั้งอยู่บนฐานของบริบทชุมชนแต่เนื้ องานขาดน�้ำหนัก เช่น การศึ กษาการ
เปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจของชาวบ้าน เป็นต้น ส่วนงานเชิงปฏิบั ติการแบบมีส่วนร่วม
ถือเป็นงานที่มีความโดดเด่น มีการดึงชุมชนเข้ามาร่วมจัดการความรู้ สกัดความรู้
และการแสวงหาค�ำตอบร่วมกัน คือ ศึกษาการพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้านการตลาด
และการสร้างระบบบั ญชีส�ำหรับธุรกิจชุมชน กรณีศึกษาการผลิตกาแฟพื้ นบ้าน
ซึ่งท�ำให้กลุ่มสามารถพัฒนาด้านการผลิต ระบบบริหาร กลยุทธการตลาด และ
พัฒนาระบบบั ญชีจนสามารถน�ำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนของชุมชน ด้านการจัดการ
ทางวัฒนธรรมมีเนื้ อหาเกี่ยวกับ การศึกษาการจัดการกิจกรรมของกลุ ่มชาวบ้าน
วัฒนธรรมการเมืองการปกครอง ข้อจ�ำกัดและปัจจัยทางวัฒนธรรม แผนธุรกิจและ
การด�ำเนินงานวิสาหกิจชุมชน วิธีวิทยาส่วนใหญ่ใช้วิธีการรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร
การสังเกต การสนทนา การเข้าร่วมกิจกรรม โดยเน้นศึ กษาการบริหารจัดการกลุ่มออม
ทรัพย์ หรื อกลุ่มอาชีพที่ ประสบความส�ำเร็ จและเป็นที่ยอมรับ แม้ว่างานลั กษณะนี้
จะเป็นการเปิดมุมมองใหม่ แต่ ข้อค้นพบที่ได้มักเป็นค�ำตอบที่มีอยู่ แล้ว เช่น การ
ศึกษาการจัดการกิจกรรมกลุ่มแม่บ้านเกษตรกร เป็นต้น ส่ วนงานพัฒนากลุ่มอาชี พ
ต่างๆ ที่ศึกษาการด�ำเนินงานของกลุ่ม หลักการ และปัจจัยความส�ำเร็ จ ผลการ
ศึกษายังซ�้ำซ้อนกับเรื่องที่เคยมีผู้ศึกษาไว้แล้ว ค� ำตอบที่ได้จึงแตกต่างกันเฉพาะพื้นที่
ที่ศึกษา เช่ น การพัฒนากลุ่มอาชีพด้านเกษตรกรรมตามกระบวนการวิสาหกิ จชุมชน
เป็นต้น อย่างไรก็ตามแม้งานส่วนใหญ่จะเป็นการตอบเชิงปรากฏการณ์ แต่ก็มีงาน
ที่โดดเด่นเปิดมุมมองใหม่ โดยมองผ่านวัฒนธรรมการเมืองและบริบทชุมชน ว่าทั้ง
สองสิ่งนี้มีบทบาทที่ส�ำคัญต่อการพั ฒนาทางวัฒนธรรมภาคใต้อย่างไร ด้านหน้าที่
และบทบาท มีเนื้อหาเกี่ยวกับ ประวัติและผลงานบุคคลส�ำคัญ และบทบาทของ
องค์กรและสถาบันต่างๆ ในการพัฒนางานวัฒนธรรม วิธีวิทยาของกลุ่มนี้ มีการ
ศึกษาจากเอกสาร ลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนาม ใช้แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์
น�ำข้อมูลที่ได้มาจ�ำแนกกลุ่ม ตรวจสอบความถูกต้อง เรียบเรียงเนื้ อหา และน�ำเสนอ
ด้วยการพรรณนาวิเคราะห์ งานส่วนใหญ่มีกรอบการศึกษาที่คล้ายคลึงกัน บุคคลที่
ศึกษามักเป็นผู้น�ำชุมชน หรื อพระภิกษุสงฆ์ นอกจากนี้ยังมีการศึกษาบทบาทของ
องค์กรและสถาบันต่ างๆ ที่มีต่อการพัฒนางานวั ฒนธรรมภาคใต้ งานที่โดดเด่น