งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 125
ถาวร ติดต่อสัมพั นธ์กับสังคมภายนอก และรับวัฒนธรรมเมืองที่แพร่กระจายเข้าไป
ส่วนบทความเรื่อง “ชาวเลและซาไก เจ้าของฝั่งทะเลตะวันตก ในคืนวันแห่งการ
เปลี่ยนแปลง” (อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2537) น�ำเสนอเรื่ องราวของกลุ่มชาติพันธุ์ดั้งเดิม
ทางภาคใต้ฝั่งตะวันตกของไทยทั้งกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลและซาไก ข้อมูลเล่าถึงวิถี
ชีวิตดั้งเดิ มของทั้ง 2 กลุ่ ม ตั้งแต่อดีตสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน เพื่อให้ผู้อ่านได้ศึกษา
เปรียบเทียบ สอดแทรกความห่ วงใยในการปรับตัวและอนาคตของพวกเขา หลังจาก
ที่ส่วนใหญ่จ�ำเป็นต้องเปลี่ยนวิถีชีวิตจากที่เคยเร่ร่อนเก็บของป่าล่าสัตว์ มีวัฒนธรรม
ความเชื่อแบบดั้งเดิม มาสร้างบ้านพักถาวร ติดต่อสัมพันธ์กับสังคมภายนอก และ
รับวัฒนธรรมเมืองที่แพร่กระจายเข้าไป และบทความอี กเรื่องชื่อ “ซาไก : ตลก อัน
แสนเศร้าของเฒ่าหนู” (อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2542) เป็นบทความประเภทหัสคดี ที่
ต้องการสะท้อนวิถีคิด และตรรกะของซาไกที่แตกต่างจากคนเมือง เนื้อหาเล่าถึง
เหตุการณ์ในช่วงที่รัฐบาล ทิ้งระเบิดเพื่อปราบปรามนักศึกษา ประชาชน ซึ่งหลบ
หนีเข้าไปอยู่ในป่าแถบเทื อกเขาบรรทัด ในช่วง 6 ตุ ลาคม 2518 แต่ผู้ที่บาดเจ็บล้ม
ตายอย่างรู้เท่าไม่ถึงการ คือ ซาไก
ผลงานที่ตีพิมพ์เป็นรูปเล่มหนังสือออกเผยแพร่ สู่สาธารณะเกี่ยวกับกลุ่ม
ชาติพันธุ์ซาไกรุ่นแรกๆ เป็นวรรณคดีเรื่อง “เงาะป่า” ผลงานของพระบาทสมเด็จ
พระจุลจอมเกล้าเจ้ าอยู่หัว ซึ่งทรงพระราชนิพนธ์ขึ้นในปีพ.ศ.2448 หลังจากได้
น�ำ “คนัง” เงาะป่ าจากพัทลุ งไปทรงชุบเลี้ยงในวั ง เมื่อปีพ.ศ.2432 หลังจากนั้น
มีข้อมูลหรือค�ำอธิบายเกี่ยวกับกลุ ่มชาติพันธุ์ดังกล่าวบ้าง แต่ ผลงานที่ ท�ำให้
รู้จักกลุ่มชาติพันธุ ์ซาไกมากขึ้น น่าจะเป็นผลงาน ชื่อ “ซาไก : เจ้าแห่งขุนเขา
และสมุนไพร” (ไพบูลย์ ดวงจันทร์ : 2523) ได้รับทุนสนั บสนุนจากส�ำนักงาน
คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่ งชาติ กระทรวงศึกษาธิการและใช้ เวลาศึกษาภาค
สนามและค้นคว้าเอกสารถึ ง 4 ปี เนื้อหากล่ าวถึงวัฒนธรรมและวิถีชีวิตชุมชน
ซาไก อ�ำเภอธารโต จังหวัดยะลา หนังสื ออีกเล่มหนึ่งชื่อ “เงาะ-ชนผู้อยู่ป่า
ชาติพันธุ์มนุษย์ดึกด�ำบรรพ์ที่ยังหลงเหลืออยู่” (สุวัฒน์ เชื้อหอม : 2538) เล่าถึง
วิถีชีวิ ตของซาไกกลุ่มเหนือคลองตง อ�ำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง โดยน�ำเสนอทั้ง