งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 121
อ่านหนังสือของนักมานุษยวิทยาชาวต่างชาติหลายคน เริ่มจากการอ่านหนังสือของ
ชาวอังกฤษคนหนึ่ง ที่มีโอกาสเดินทางไปติดต่อกับชาวต่างชาติ และเข้าไปพบเห็น
วิถีชีวิ ต และประเพณี พิธีกรรมของชนเผ่าต่างๆ แล้วจดบันทึกความแปลกเหล่านั้น
มาตีพิมพ์ให้ชาวโลกได้เรียนรู้ในลักษณะของสารคดี เรื่องเล่า อั นเป็นที่มาของการ
ศึกษาทางด้านมานุษยวิทยา และพัฒนาการของแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับการศึ กษา
วิจัยทางด้านชาติ พันธุ์วรรณนาในเวลาต่ อมา (สมจัย อนุมานราชธน, 2531: 69, อ้าง
ใน อานันท์ กาญจนพันธุ์ : 2555)
บทความฉบับนี้ เป็นผลการด� ำเนินงานโครงการประเมินและสังเคราะห์
สถานภาพองค์ความรู้การวิจัยวัฒนธรรมในประเทศไทย : กรณี ภาคใต้
ในประเด็น “อัตลั กษณ์และความหลากหลายทางชาติพั นธุ์ ” โดยคณะกรรมการ
วิจัยภาคใต้ ทั้งนี้จากผลการศึกษาองค์ความรู้เกี่ ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ทางภาคใต้ของ
ไทยพบว่ามีผู้สนใจศึกษาทั้งในรูปแบบของบทความสารคดี หนังสือ งานวิจัย และ
วิทยานิพนธ์ แต่เท่าที่ผ่านมาองค์ความรู้ดังกล่าวยังจัดท�ำเป็นบรรณานิทัศน์ไว้ น้อย
มาก จึงอาจจะมีบางเรื่ องที่มีการศึกษาซ�้ำซ้อนกัน หรือเป็นเพียงการบันทึกข้อมูลใน
เชิงพรรณนา ที่ขาดคุ ณภาพ มีการน�ำเสนอองค์ความรู้ที่คลาดเคลื่อน หรือขัดแย้ง
กัน การประเมินและสังเคราะห์สถานภาพ องค์ความรู้การวิจัยวัฒนธรรมของภาค
ใต้ กรณีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ที่จะประมวลผล
งานกลุ่ มชาติพันธุ์ทางภาคใต้ของไทยที่มีผู้ศึกษาไว้แล้ว เพื่อจัดท�ำบรรณานิทัศน์
และน�ำผลงานดังกล่าวมาสังเคราะห์องค์ความรู้ ทั้งในด้านเนื้อหา วิธีวิทยา และ
แนวคิดทฤษฎี เพื่อศึกษาเปรียบเทียบเชื่อมโยงระหว่ างกลุ่มชาติพันธุ์ และหาประเด็น
ข้อสรุป ข้อค้นพบ ที่มีนัยยะทางด้านความคิด อันเป็นพื้นฐานในการพัฒนาการวิจัย
ด้านชาติพันธุ์ให้มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
กลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่บริเวณพื้นที่ทางภาคใต้ของไทย ส่วนใหญ่จะเป็น
กลุ่มชาวไทยพุทธ ไทยมุสลิม และไทยเชื้อสายจีน นอกจากนั้นยังมีกลุ่มชาติ พันธุ์ที่
เป็นชนกลุ่มน้อย ซึ่งเรียกกันว่า ชาวเงาะ หรื อซาแก หรือซาไก อาศัยอยู่แถบเทื อกเขา
บรรทัดตลอดแนวภาคใต้ ตั้งแต่จังหวัดตรังไปจนถึงนราธิวาส และอีกกลุ่มชาติ พันธุ์