124 สืบโยดสาวย่าน
เนื้อหาและข้อค้ นพบจากผลงานกลุ่มชาติพันธุ์ซามีไม่มากนัก เนื่องจาก
เป็นกลุ่มชนที่ มีแต่ภาษาพูด ไม่มีภาษาเขียน ไม่มีการจดบันทึกเรื่องราวของตนเอง
มีแต่การเล่าขานสืบทอดกันมาปากต่ อปาก อีกทั้งคนภายนอกยังเข้าถึงแหล่งได้
ยาก ด้วยข้อจ�ำกัดด้านพื้ นที่ และความแตกต่างทางด้านวัฒนธรรมและภาษาท�ำให้
เป็นปัญหาอุปสรรคส�ำหรับผู้ที่จะเลือกเป็นพื้ นที่ศึกษา ข้อมูลที่ได้จึงเป็นข้อมูลที่เป็ น
ปรากฏการณ์ ในช่วงเวลาหนึ่ง เป็นความจริงในมุมมองของนักวิจัยแต่ละท่าน เนื้อหา
ข้อค้นพบในบทความ สารคดี และหนังสือ ตลอดจนงานวิ จัยและวิทยานิพนธ์ ส่วน
หนึ่งจึงเป็นข้อมูลภาคสนามที่ ผู้ศึกษาเข้าไปเก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์และ
สั งเกตอย่างไม่เป็นทางการ ในช่วงที่เข้ าไปพักอาศัยในชุมชน หรือเข้าไปสังเกตการณ์
ชั่ วครู่ชั่วยาม อีกส่วนหนึ่งเป็นการอ้างอิงข้อมูลเอกสารที่มีผู้ศึกษาไว้บ้างแล้ว
เนื้ อหาที่น�ำเสนอในผลงาน แม้ประเด็นศึกษาจะแตกต่างกันบ้าง แต่ข้อมูล
พื้นฐานของกลุ่มชาติพันธุ์ซาไกใกล้เคี ยงกัน และวัตถุประสงค์ของการวิจัยส่วนหนึ่ง
จะเน้นการศึกษาวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ซาไก ในภาพรวมทั้งในแง่ของสภาพความ
เป็นอยู่ในอดีต การท�ำมาหากิน ภาษา ระบบครอบครั วเครือญาติ ประเพณีเกี่ยวกับ
ชีวิต ระบบความเชื่อ ระบบคิด และอธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น ตลอด
จนการสืบเนื่องและการเปลี่ยนแปลงในสังคมและวัฒนธรรมของซาไกที่สัมพันธ์กับ
สภาพแวดล้อมธรรมชาติและการแพร่กระจายเข้ามาพร้อมกับการติ ดต่อสัมพั นธ์กับ
บุคคลภายนอก ข้อค้นพบจากผลงานที่ศึกษา มีนัยยะส�ำคัญไม่แตกต่างกันมาก
แต่รายละเอียดแตกต่างกันตามแหล่งข้อมูลที่ได้รับและมุมมองของผู้วิจัยแต่ละคน
เช่น บทความ 4 เรื่อง ได้แก่ “วันนี้ของซาไก” (สว่าง เลิศฤทธิ์ : 2530) “ซาไก :
ครอบครัวศรีธารโตเมื่อคนป่ามาอยู่เมือง” (ประวิทย์ สุวณิชย์ : 2531) “ซาไก : ชนพื้ น
เมืองแห่งภูเขาบรรทัด” (องอาจ รุ่งเรืองฉาย : 2531) และ “วันนี้ของซาไก ” (อาร์ม
อิ สสระ : 2536) สถานที่ที่เป็ นแหล่งข้อมูลแต่ละเรื่ องแตกต่างกันบ้าง แต่มีเนื้ อหาใกล้
เคียงกัน คือ น�ำเสนอข้อมูลวิถีชีวิตดั้งเดิมของซาไก สอดแทรกความกังวลถึงการ
ปรับตัวและอนาคตของพวกเขา หลังจากที่ส่วนใหญ่จ�ำเป็นต้องเปลี่ยนวิถีชีวิตจาก
ที่เคยเร่ร่อนเก็บของป่าล่าสัตว์ มีวัฒนธรรมความเชื่อแบบดั้งเดิมมาสร้างบ้านพัก