บทที่ 3
อัตลักษณ์และความหลากหลายทางชาติพันธุ์
อาภรณ์ อุกฤษณ์
3.1 บทน�ำ
กระบวนการเรียนรู้เพื่อท�ำความเข้าใจตนเองและภาวะแวดล้อมทางสังคม
นอกจากสามารถเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับ ครอบครัว เครือญาติ
ชุมชน ชาติ และสังคมโลกแล้วควรเข้าถึ งประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ความเป็นมาของ
สังคมและวัฒนธรรมของผู้คนในแต่ละชุมชน แต่ละภาคส่วน แต่ละกลุ่มชาติพันธุ์
(ethnic groups) ที่มีอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ (ethnic identity) แตกต่าง หลากหลาย
ซึ่งอาศัยอยู่ร่วมกันเป็นสังคมด้วย
ความหมายของกลุ่มชาติพันธุ์ (ethnic groups) ตามทัศนะของ เบอร์นาร์ด
(Bernard, 1972 : 3) หมายถึง กลุ่มคนที่อาศัยอยู่ ร่วมกั นภายใต้ร่มวัฒนธรรม
เดียวกัน ท�ำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกันมีสถาบันความเชื่อเดียวกัน มีภูมิหลังทางด้าน
ประวัติศาสตร์ และภาษาเหมือนกั น สิ่ งที่มีอยู่ไม่ได้สืบทอดทางชีวภาพหรือมีมา
แต่ก�ำเนิดแต่เป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมที่เกิดจากการตอบสนองความ
ต้องการพื้นฐานจากประสบการณ์ของกลุ่ม ซึ่งแนวคิดด้านชาติ พันธุ์ทางวัฒนธรรม
นี้ บาร์ท (Barth, 1969 : 14) มองว่า ลั กษณะ ร่วมทางวัฒนธรรมบางอย่างเป็นเพียง
การปรับตั วตามสภาพแวดล้อมเท่านั้น แต่ละฝ่ายไม่นับว่าเป็นชาติ พันธุ์เดียวกัน