งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 109
ประการแรก นักวิชาการวัฒนธรรมที่สนใจศึกษาเกี่ยวกับวัฒนธรรมภาคใต้
น่าจะต้องมีความรอบรู้เกี่ยวกับวิธีวิทยาที่ใช้ในงานวิจัยทางด้านสังคมศาสตร์และ
มนุษยศาสตร์ที่มีอยู่ในปัจจุบัน ให้สามารถน�ำมาอธิบายปรากฏการณ์ ทางสังคมได้
อย่างเพียงพอ ถูกต้องและเหมาะสมกับประเด็นปัญหาที่มีความหลากหลายและซั บ
ซ้อนไปตามบริบททางสังคม วัฒนธรรมและระดับการพัฒนา
ประการที่ สอง ในปัจจุบันการศึกษาทางสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์มี
ความเชื่อที่ว่ามนุษย์ได้สร้างความหมายต่างๆ ที่อยู่รอบๆตัวขึ้นมาจากความสัมพันธ์
กับผู้ อื่น ดังนั้นปรากฏการณ์ ทางสังคมหรือข้อเท็จจริงทางสังคม จึงถูกตี ความ
และให้ความหมายโดยบริบททางสังคมนั้น ข้อสรุปหรือตี ความเพื่ อความเข้าใจ
ปรากฏการณ์ทางสังคมน่าจะต้องสนใจศึกษาโดยใช้วิธีวิทยาของทฤษฎี ฐานราก
โดยการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูลที่ เกี่ ยวกับปรากฏการณ์ทางสังคมอย่างมี
ระบบ การศึกษาวิ จัยวัฒนธรรมภาคใต้น่าจะใช้วิธีการนี้ให้มากขึ้น
ประการที่สาม การประเมินและสังเคราะห์ครั้งนี้ พบว่า มีเนื้อหาด้านพลัง
ความคิดและภูมิปัญญาครอบคลุมความรู้หลายด้าน คือ ประวัติศาสตร์ วรรณกรรม
ท้องถิ่น คติชนวิทยา ภูมิปัญญาท้องถิ่ น การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม และ
ประวัติบุคคลส�ำคัญ งานดังกล่าวนี้ยังมีข้อมูลครอบคลุมค่ อนข้างน้อยเกี่ยวกับชนก
ลุ่มน้อยจึงน่าจะต้องน�ำงานดังกล่าวนี้มาประเมินสังเคราะห์ให้มากขึ้น เพื่อภาพของ
การประเมินจะได้หลากหลายครอบคลุม ถึงความเป็นภาคใต้อย่างกว้างขวาง อนึ่ง
การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับพลังความคิดและภูมิปัญญาด้านวรรณกรรมท้องถิ่น ซึ่งน�ำ
มาศึกษาครั้งนี้ เป็นผลงานที่น่าจะดีที่สุด ที่แสดงถึงวิธีคิดที่เป็นไท และวิ ธีวิทยาใน
การวิจัย น่าจะเป็นแบบอย่างที่ดีในด้านอื่นๆ ได้ในหลายกรณี