งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 217
ที่ถูกกี ดกันและเบี ยดขับจากทุกรัฐ พวกเธอกลับสามารถช่วงชิงพื้นที่ชายแดน
ห่างไกลจากศูนย์ กลางอ�ำนาจ ในการสร้างความเป็ นชาติ ด้วยการเข้าร่ วมกับ
กองทัพกู้ชาติไทใหญ่ เพื่อท้าทายและต่อรองกับอ�ำนาจรัฐต่างๆ ทั้งไทยและพม่า
ในการแสดงตัวตนให้ลื่นไหลไปมาได้ ดั งนั้นพื้นที่ ไร้รั ฐตามชายแดนจึงสามารถ
กลายเป็นพื้นที่สร้างสรรค์ เพื่อเปิดให้เกิดการก่อตัวของอ� ำนาจขึ้นมาจัดการตนเองได้
ดังข้อค้นพบในงานของ อเล็กซานเดอร์ ฮอร์สต์มาน เรื่อง ‘Creating non-state spaces:
interfaces of humanitarianism and self-government of Karen refugee migrants
in Thai Burmese border space’ (Horstmann 2012) ที่ผู้ลี้ภัยพลัดถิ่นชาวกระเหรี่ยง
ตามชายแดนไทย-พม่า สามารถจัดการช่วยเหลือตนเองได้ทางด้านมนุ ษยธรรม
ส�ำหรับกรณีศึกษาการเดินทางเข้ามาศึกษาพุทธศาสนาในจังหวัดล�ำพูน
ของพระสงฆ์ชาวไทลื้อ จากสิบสองปันนาในมณฑลยูนนาน ในงานวิ จัยของ วสันต์
ปัญญาแก้ว เรื่อง “Cross-border journey and minority monks: the making of
Buddhist places in southwest China” (Wasan 2010) พบว่า ประสบการณ์ดังกล่าว
มีส่วนช่วยให้พระสงฆ์เหล่านั้นสามารถสร้างเครือข่ายข้ามชาติ ในภูมิภาคลุ่มน�้ำโขง
ตอนบน จนมีบทบาทอย่างส�ำคัญในการเสริ มพลังของการเคลื่ อนไหวเพื่อฟื ้นฟู
พุทธศาสนาในท้องถิ่น พร้อมๆ กับช่วยเพิ่มศักยภาพให้ชาวไทลื้อสามารถสร้างตัว
ตนทางวัฒนธรรมและความเป็นท้องถิ่น ในบริบทที่ รัฐจีนก�ำลังขยายตัวเข้ามาแย่ง
พื้นที่ เพื่อการค้าและการพัฒนาในระดับภูมิภาคทางตอนใต้ของประเทศจีน
โดยสรุปแล้ ว ไม่ว่าจะเป็นปัญหาสุขภาพ ปั ญหาแรงงาน และปัญหาสภาวะ
ข้ามแดนล้วนเป็นพื้นที่ของการช่วงชิงความหมายของการพัฒนาในสังคมสมั ยใหม่
ซึ่งเกี่ยวข้องอย่างชัดเจนกั บความพยายามสร้ างความหลากหลายของความรู้
ในฐานะที่เป็นทุ นทางวัฒนธรรม และการเสริมสร้างพลังของความเชื่อ ศาสนา
ความเป็นชุ มชน ท้องถิ่น และชาติ ในฐานะที่เป็นสิทธิทางวัฒนธรรมและสิทธิ
ชุมชน ซึ่งถือเป็นพื้นฐานส�ำคัญของความเคลื่อนไหวต่อสู้เพื่ออัตลักษณ์ของกลุ่มชน
ในสังคมที่มีความหลากหลายทั้งทางสังคมและวัฒนธรรมมากขึ้น เช่น สังคมใน
ภาคเหนือของประเทศไทยในปัจจุบันนี้