งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 219
งานวิจัยในประเด็นที่สองจะมุ่ งเน้นไปที่ ปัญหาของความรู้ ท้องถิ่ นกับ
การช่วงชิงความรู้ ในฐานะของพื้นที่วั ฒนธรรมในการพัฒนาพื้นที่สูง ซึ่งพบว่ามีการ
มองความรู้ท้องถิ่นในแนวความคิดที่แตกต่างกันอยู่หลายมิติด้วยกัน แม้จะอยู่ใน
บริบทของการช่วงชิงความรู้ในการพัฒนาเช่นเดียวกันก็ตาม ในมิติแรกจะมองว่า
ความรู้เป็นภูมิปัญญาที่มีศักยภาพและพลวัตในการปรับตัวกับการพัฒนา ขณะที่มิติ
ที่สองจะมองว่า ความรู้ เป็นทุนทางวัฒนธรรม ที่สามารถเปลี่ยนให้เป็นกลยุทธ์ในการ
สร้างอัตลักษณ์ เมื่ออยู่ในบริบทของการปรับเปลี่ ยนความสัมพันธ์เชิ งอ�ำนาจ ส่วนมิติ
ที่สามมองความรู้ในรูปของปฏิบัติการของการช่วงชิงความหมาย และมิติที่สี่หันมา
มองความรู้ในรูปของปฏิบัติการของการผสมผสานความรู้ต่างๆ ตามสถานการณ์
รวมทั้งสามารถน�ำมาด้นไปตามสถานการณ์ ซึ่งช่วยให้กลุ่มชนบนพื้นที่สูงหลายกลุ่ม
สามารถเลือกกลยุทธ์ในการปรั บตัวด้านการพัฒนาได้อย่างหลากหลาย และ
เคลื่อนไหวได้ในหลายระดับ ทั้งในระดับชุ มชน และในความสัมพั นธ์กับหน่วยงาน
และองค์กรภายนอก ตลอดจนระดับของขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม
ส่วนประเด็นปัญหาประการที่สามจะเป็นงานวิจัยที่เน้นศึกษาพื้นที่วัฒนธรรม
ในการเมืองของการต่อรองความหมาย และความรู้ของชุมชนท้องถิ่นในวาทกรรม
การพัฒนา และพบว่าชุมชนท้องถิ่นพื้นราบในภาคเหนือก�ำลังเปลี่ยนแปลงอย่าง
มีพลวัต จนยากที่จะมองชุมชนท้องถิ่นด้วยความกลมกลืนด้านเดียวได้อีกต่อไป
งานวิจัยจ� ำนวนมากจึงหั นมาท�ำความเข้าใจกั บความแตกต่างและความขัดแย้ง
ว่า สามารถเกิดขึ้นอย่างหลากหลายได้อย่างไร หลังจากเกิดการก่อตัวขึ้นมาใหม่
ของกลุ่มชนต่ างๆ ในชุมชนอย่างมากมาย โดยยืนยันตรงกันอย่ างหนึ่งว่า การเมือง
ของการต่อรองความหมายและความรู้ ในวาทกรรมการพัฒนาระหว่างกลุ่มชนต่างๆ
ทั้งภายในชุมชนก็ดีและระหว่างชุมชนกับพลังภายนอกก็ดี ต่างก็ช่วยกันเปิดพื้นที่
ทางวัฒนธรรมให้กับการช่วงชิงและสร้ างสรรค์ ทั้งความหมายและความรู้ใหม่ๆ
ที่น่าจะเป็นพลังส�ำคัญต่อการขับเคลื่อนชุมชนอย่างซับซ้อนในอนาคต ซึ่งครอบคลุม
การนิยามความหมายและความรู้ของทั้งความเป็นสมัยใหม่ สิทธิชุมชน อัตลักษณ์
ของท้องถิ่น ตลอดไปจนถึงทิศทางการพัฒนาในแง่มุมที่หลากหลายมากขึ้น