งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 31
แม้ว่าในแผนพัฒนาประเทศฉบับที่ 8 และ 9 จะเน้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
โดยให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการเสนอแผนงานและโครงการต่างๆ ในลักษณะที่
เป็นนโยบายเบื้องล่างสู่เบื้องบน (bottom-up policy) ก็ตาม แต่ระบบคิดของผู้บริหาร
ระดับนโยบายยังไม่ปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์การพัฒนา จึงท�ำให้แผนการพัฒนา
ประเทศที่ผ่านมาไม่ค่อยประสบความส� ำเร็จ ความเหลื่ อมล�้ำทางสั งคมระหว่าง
คนรวยและคนจนมีมากขึ้ น ความเท่าเที ยมในการพัฒนากลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ รวมทั้ง
การที่ประเทศมีนโยบายระบบเศรษฐกิจเสรี โดยไม่ได้ เข้าใจและไม่เห็นความส�ำคัญ
ประการหนึ่งในวิถีชีวิตของประชาชนที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม โดยเฉพาะ
ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ท�ำให้การพัฒนาความหลากหลายทางวัฒนธรรม
ถูกละเลย จนประเทศเข้าไปสู่ ระบบเศรษฐกิจโลกจนเกิดภาวะวิ กฤติเศรษฐกิจ
เกิดขึ้นในปีพ.ศ.2540
ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ดังกล่าวในแต่ละชุมชน แสดงให้เห็นถึง
ความเป็นลักษณะเฉพาะหรือความเป็ นอัตลักษณ์ของแต่ละชุมชน ปั ญหาและ
ความต้องการในแต่ละชุมชนย่อมแตกต่างกันไป การช่วยเหลือหรือชุมชนต้องการ
พึ่งตนเองย่อมแตกต่ างกันไป ไม่เหมื อนกันทั้งหมด อาจจะมีลักษณะทั่วๆ ไปใน
สถาบันทางสังคมที่มีความคล้ายคลึงกัน แต่ความมีชีวิตทางวัฒนธรรมในสถาบัน
ต่างๆ ย่อมแตกต่างกันไป เช่น ในแต่ละชุมชนย่อมจะมีสถาบันต่างๆ ซึ่งมีความ
สัมพันธ์ระหว่างกัน แต่บริบทเนื้อหาของการคงอยู่ การปรับตัว และการเปลี่ยนแปลง
ในแต่ละสถาบันแตกต่างกันไป ซึ่ งไม่เหมือนกั น ดังนั้น แสดงให้เห็ นว่าความ
หลากหลายทางวัฒนธรรมโดยเฉพาะความหลากหลายทางชาติพั นธุ์ มีความส�ำคั ญ
อย่างมากในงานพัฒนา ดังจะเห็นว่าผลกระทบของการพัฒนาประเทศโดยไม่ได้
ค�ำนึงถึงการพัฒนาที่ต้องมีความแตกต่างกันตามความหลากหลายทางวัฒนธรรม
โดยเฉพาะความหลากหลายทางชาติพันธุ์ จึงท�ำให้เกิดช่องว่างของการพัฒนา หรือ
เกิดผลกระทบในการพัฒนาประเทศ ที่ท�ำให้บางชุมชนไม่ได้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่
เหมาะสมตามเป้าหมายของแผนพัฒนาประเทศ (สมศักดิ์ ศรีสันติสุข 2543)