งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 189
เกษตรแผนปัจจุบันที่เน้ นการปลูกพืชเชิงเดี่ ยวเพื่อขาย เช่น ปลูกข้าว
อย่างเดียว ปลูกอ้อยอย่างเดียว ปลูกมันส�ำปะหลังอย่างเดียว ปลูกปออย่างเดียว
มีผลกระทบต่อสิ่ งแวดล้อม สังคมเศรษฐกิจของชนบทอย่างรุนแรง เพราะป่ าที่มี
คุณค่ามหาศาลถูกแผ้วถางลงจนถึงขั้นวิกฤติเพื่อให้พื้นที่แก่การเกษตรกรรมราคา
ถูกและเป็นการเกษตรที่ต้องน�ำเอาสารเคมีจ�ำนวนมหาศาลเข้ามาใช้เพื่อเร่ งผลผลิต
ให้ทันต่อการบริโภค ซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและมนุษย์เป็นอย่างยิ่งรวมทั้ง
เป็นการเพิ่มรายจ่ายให้แก่เกษตรกรอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยงได้ เกษตรกรต้องท�ำงาน
หนักขึ้นแต่ขาดทุนเป็นหนี้สินก่อให้เกิดภาวะความเครียด และปัญหาสังคมต่างๆ
ก็ตามมา เกษตรผสมผสานเป็นการเกษตรที่ปลูกพืชหลายชนิดรวมอยู่ในพื้ นที่
เดียวกัน เช่น ปลูกข้าว ปลูกผัก ปลูกผลไม้ เลี้ยงหมู เลี้ยงปลา เลี้ยงเป็ด เลี้ยง
ไก่ เป็นต้น หากผลผลิตส่วนหนึ่ งส่วนใดประสบปัญหาเนื่องจากน�้ำท่วม ฝนแล้ง
โรคระบาดหรือราคาผลผลิตตกตกต�่ำ ผลผลิตจากส่วนอื่นสามารถค�้ำจุนให้อยู่รอด
โดยไม่เดือดร้อนมากนัก ผลประโยชน์ที่ได้จากการท�ำการเกษตรแบบผสมผสานที่
ตามมาก็คือ
1.1 ได้อนุรักษ์ สิ่งแวดล้อม เพราะมีต้นไม้ขึ้นเป็นจ�ำนวนมาก มีการสร้าง
สมดุลจากวัฏจักรของพืชและสัตว์ที่อยู่ด้วยกันอย่างกลมกลืน ไม่ ต้องใช้ ปุ๋ย ไม่ต้อง
ใช้ยาฆ่าแมลง
1.2 ได้ภูมิ คุ้มกันทางเศรษฐกิจ สามารถกินอิ่ ม กินเหลือ มีขายไม่ เป็นหนี้ สิน
ไม่ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจจากการเปลี่ยนแปลงจากภายนอก เพราะเป็นระบบ
เศรษฐกิจแบบภูมิคุ้มกันเศรษฐกิ จที่เน้นความเชื่อมโยงการตลาดแบบสุดขั้วท�ำให้
คนจนได้รับผลกระทบจากปัจจัยภายนอกได้ง่าย เช่น ราคาน�้ำมัน สงครามและ
นโยบายของประเทศอื่นๆ เป็นเศรษฐกิจที่ ขาดภูมิคุ้มกัน
1.3 ได้พัฒนาจิตใจ เพราะกิจกรรมไม่ได้มุ่งเน้นท�ำการเกษตรกรรมอย่ างเดียว
แต่เป็นการกระท�ำด้วยปั ญญาที่เข้าใจธรรมชาติได้รับความพอใจทางเศรษฐกิจและ
ชีวิตที่ประสานสอดคล้องกับธรรมชาติ และกับเพื่อนมนุษย์