งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 187
ดังนั้นการศึกษาของไทยในยุคปัจจุบันจึงมีสภาพเหมือนม่านบังตาเยาวชน
เพราะการศึกษาได้ปิดกั้นเยาวชนไม่ให้เห็นสภาพแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรม
ที่ตนเองมีอยู่ เหยียดหยามทรัพยากรในท้องถิ่น เยาวชนมีความรู้สึ กว่าตนเองและ
วัฒนธรรมของตนต�่ำต้อยน่าละอาย ปัจจัยเหล่านี้ได้ท�ำลายความมั่นในในตัวเอง
ของเยาวชนลงอย่างสิ้นเชิง
การศึ กษาสมั ยใหม่ สร้างให้เยาวชนมี ความภาคภูมิ ใจในวัฒนธรรม
ต่างชาติ ทั้งด้านการแต่งกาย การด�ำเนินชีวิ ต และการกินอาหารแบบตะวันตก
ดูโก้เก๋ มีรสนิยมสูง จึงส่งผลให้คนในชนบทต้องรั บเอาค่านิยมเหล่ านี้ไปปฏิ บัติ
เพราะเป็นหนทางเดียวที่จะท�ำให้เขาได้รับการยอมรับจากคนในสังคมเมืองว่าเป็น
ผู้พัฒนาแล้ว
เป็นที่ทราบกันดีว่าการพัฒนาใดๆ ที่ขาดพื้นฐานแห่งความเข้าใจวัฒนธรรม
ของท้องถิ่น การพัฒนานั้นจะด�ำรงอยู่ได้ไม่นาน แต่ถ้ าหากน�ำเอาวัฒนธรรมมา
เป็นเครื่องมือในการพัฒนาแล้ว การพัฒนานั้นจะมีความมั่นคง ยั่งยืนและยาวนาน
ตัวอย่างของความล้มเหลวในการพัฒนาที่ขาดความเข้าใจในมิติทางวัฒนธรรมจะ
เห็นได้จากการพัฒนาของไทยนับตั้งแต่มีการประกาศใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 เมื่อ พ.ศ.2504 เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน รัฐบาลได้ใช้เวลานาน
กว่า 5 ทศวรรษแล้วแต่การพัฒนาชนบท โดยเฉพาะภาคตะวั นออกเฉียงเหนือ จะ
เห็นว่าแม้รัฐบาลจะทุ่มงบประมาณพัฒนาเป็นจ�ำนวนมหาศาลแล้วก็ตาม แต่ภาพ
โดยรวมชองชาวชนบทภาคตะวันออกเฉียงเหนือก็ยังประสบวิกฤตความยากจนอยู่
เช่นเดิ ม และช่องว่างของความเหลื่อมล�้ำในการกระจายรายได้ทางเศรษฐกิจและการ
บริการสวัสดิการขั้นพื้ นฐานนับวันแต่ จะห่างกันมากขึ้น ในขณะเดียวกันสภาพนิเวศ
และสิ่งแวดล้อมของอีสานกลับแย่ลงทั้งป่าไม้ คุณภาพของน�้ำและความแห้งแล้ง
ก่อเกิดปัญหาในทุกท้องถิ่น ส่งผลให้ชาวอีสานต้ องหนีตายหลั่งไหลเข้ าไปหางานท�ำ
ในเมืองใหญ่ๆ และกรุงเทพฯ เป็นจ�ำนวนมาก ทิ้ งให้เด็ กและคนชราต้องเผชิ ญ
ชะตากรรมกันตามล�ำพังโดยไม่มีใครช่วยขจัดปัดเป่าปัญหาเหล่านั้นให้ลดลงได้