18 โสวัฒนธรรม
และภูมิ ปัญญา ได้ให้ความส�ำคัญกั บการศึกษาวิจัยบทบาทสตรีมากขึ้น การ
ปรับเปลี่ยนบทบาทผู้หญิงในสังคมอีสาน บทบาทผู้หญิงกับการพัฒนา ผู้หญิงกับ
ขบวนการต่อสู้ ตอบโต้ ต่อรอง กับความขัดแย้งที่เกิดจากการพัฒนา หรือการศึกษา
ประเด็นของเพศสภาพ (gender) ระหว่างชายหญิ ง เป็นต้น อนึ่งมีการใช้ แนวคิดสกุล
หลังทันสมัย (postmodern) เช่น แนวคิดอัตลักษณ์ แนวคิดคนชายขอบ แนวคิดวาทกรรม
หรือแนวคิดคนพลัดถิ่น เป็นต้น
ส�ำหรับวิธีวิทยาที่ใช้ในการศึกษาวิจัยทางวัฒนธรรมด้านพลังความคิดและ
ภูมิปัญญา ส่วนใหญ่ยังคงให้ความส�ำคัญกับกระบวนการวิ จัยโดยใช้วิธีวิทยา
เชิงคุณภาพในกระบวนการเก็บข้อมูล การศึกษาวิ จัยจึงต้ องใช้กลวิธีการวิจัยเชิง
คุณภาพที่ มีวิธีการที่หลากหลายร่วมด้ วย นอกจากนี้ผู้เขียนยังได้ กล่าวว่า การ
วิจัยวัฒนธรรมด้านพลังความคิดและภูมิปัญญายังผูกโยงกับประเด็นการพัฒนา
มาโดยตลอด แสดงถึงปัญหาการพัฒนาประเทศที่ผ่านมายั งประสบปั ญหาอุปสรรค
ต่ อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนอยู่ระดับหนึ่ง ผู้เขียนได้วิเคราะห์ถึงปัญหา
การพัฒนาประเทศ ที่จะต้องค� ำนึงถึงวัฒนธรรมกับการพัฒนา รวมทั้ งพยายาม
ใช้วั ฒนธรรมเพื่อการพั ฒนา มิใช่พัฒนาวัฒนธรรม จึ งเป็นความท้าทายของ
นักวิจัยวัฒนธรรมที่จะน�ำองค์ความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมมาใช้ให้เกิดประโยชน์และ
สอดรับกับสถานการณ์ทางสังคมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วได้ในกระแสโลกาภิวัตน์
ในสังคมไทยต่อไป
3. บทความวิจัยเรื่องวัฒนธรรมกับการพัฒนา
บทความวิจัย เรื่องวัฒนธรรมกับการพัฒนานี้ ผู้เขียน คือ สมมาตร์ ผลเกิด
ได้สรุปสถานภาพองค์ความรู้วิจัยวัฒนธรรมว่า เป็นการศึกษาวิจัยเรื่องวัฒนธรรม
พื้นบ้านที่ชาวบ้านมีส่วนร่วม คือการวิจัยที่สร้างส�ำนึกให้กับชุมชน และสร้างพลัง
ในการแก้ไขปัญหาต่างๆ นอกจากนี้ผลงานวิจัยเกี่ยวข้องกับการส่งเสริมหัตถกรรม
พื้นบ้าน แต่ ชาวบ้านไม่มีส่วนร่วมในการก�ำหนดรูปแบบ เนื้อหา วิธีการ และราคาสินค้า
ไม่ได้รั บการสนับสนุนให้มีความรู้ความสามารถและทุ นในการจัดการทรัพยากรของ