งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 17
จากชุมชนท้องถิ่นเข้าสู่หัวเมืองใหญ่ในภูมิภาคต่างๆ เพื่อเข้าสู่การเป็นแรงงานใน
ระบบอุตสาหกรรม นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยวัฒนธรรมที่เชื่อมโยงกับเรื่องการดูแล
สุขภาพ ซึ่งมีทั้งเป็นงานวิจัยที่สะท้อนการรวบรวมองค์ความรู้ของกลุ่มชาติพันธุ์ หรือ
องค์ความรู้ท้องถิ่นที่เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ ส่วนด้ านวัฒนธรรมกับการจัดการ
ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อม ประเด็นการศึกษาวิ จัยส่วนใหญ่เน้นหนักเกี่ยวกับการ
สนับสนุนให้ชุมชนท้องถิ่น เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
ร่วมกับองค์กรส่วนท้องถิ่นและหน่วยงานรัฐอื่ นๆ งานวิจัยด้านวัฒนธรรมกับการ
จัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือนี้ แสดงให้
เห็นถึงการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน ทุนทางสังคมในชุมชนและการเข้ามามีส่วนร่วม
ในการออกสิทธิ์ออกเสียงและร่วมมือกันในการจัดการแบ่งปัน เพื่อให้ทุกคนในชุ มชน
เข้าถึงทรัพยากรต่างๆ ได้อย่างเท่าเทียม มีกระบวนการในการโต้ตอบ การต่อรอง กับ
อ�ำนาจเบ็ดเสร็จเด็ดขาดของตัวแทนรัฐที่จะเข้ามาจัดการทรัพยากรที่มีความส�ำคัญ
กับความอยู่รอดของประชาชนในท้องถิ่นนั้นๆ ซึ่งงานวิจัยเหล่านั้นได้ชี้ให้เห็นถึงพลัง
ของชุมชนในการเคลื่อนไหว และชุมชนเองก็ได้ใช้หลักคิดและภูมิปัญญาเน้นเรื่อง
สิทธิของชุมชนในการคั ดค้านกับอ�ำนาจเผด็จการของรัฐ ซึ่งได้ ส่งผลกระทบต่อความ
เดือดร้อนกับชุมชน
ส่วนผลงานวิจัยวัฒนธรรมด้านพลังความคิ ดและภูมิปั ญญาที่สัมพันธ์กับ
กลุ่มชาติพันธุ์นั้น ผู้เขียนได้กล่าวถึงการสังเคราะห์ผลงานวิจัยของภาคตะวันออก
เฉียงเหนือว่า มีองค์ความรู้ด้านพลังความคิ ดและภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพั นธุ์ ซึ่ง
เน้นการปรับตัวของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ การรักษา สืบทอด ผลิตใหม่ในเชิ งวัฒนธรรม
จารีตประเพณี เพื่อให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงในชุ มชน รวมทั้งแสดงให้เห็น
พลังความคิ ดและภูมิปัญญาที่สามารถปรับใช้วัฒนธรรมให้เป็นทุนทางสังคม หรือ
ทุนทางเศรษฐกิ จเข้าสู่ชุมชน ในรูปแบบของการจัดการท่องเที่ยวชุมชนชาติพันธุ์
ต่างๆ เช่น ลักษณะของโฮมสเตย์หรือการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เป็นต้น
นอกจากนี้ผู้เขียน กล่าวถึงผลงาน งานวิจัยทางวัฒนธรรมด้านพลังความคิด