งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 241
สังคม และแนวทางในการแก้ปัญหา ได้แก่ บันทึกประชาชน : มุสลิมในจั งหวัด
ชายแดนภาคใต้ (มันโชร์ สาและ, 2547) บทความนี้กล่าวถึง ประชาชนในจังหวัด
ปัตตานี ยะลา นราธิวาส และสตูลว่าเป็นชุมชนมีประวัติศาสตร์ และอารยธรรม
เฉพาะตนที่มีความเป็ นเอกราชและเสมอภาคมาแต่อดีต แต่ ด้วยกลไกทางการ
เมืองในสมัยรัตนโกสินทร์ คือ น�ำวิธีการแบ่งแยกและปกครองมาใช้ท�ำให้มุสลิมใน
จังหวัดดังกล่าวอ่อนแอลง ในระยะหลังเมื่อข้าราชการไทยพุ ทธเข้าไปปฏิบัติราชการ
มีการวางอ�ำนาจเหนือประชาชนความขั ดแย้งจึงเพิ่มมากขึ้น ประมาณปี พ.ศ.2477
ความคิดเกี่ยวกับชาตินิยมของไทยสูงขึ้น กลุ ่มชาตินิยมของชาวไทยมุสลิมมีการ
เคลื่อนไหวต่อสู้ อย่างลับๆ และเรี ยกร้องให้รัฐบาลด�ำเนินการในเรื่องต่ างๆ เช่น
การยอมรับภาษามลายูเป็นภาษาราชการ และการจัดเก็บภาษี เป็นต้น อีกทั้งได้มี
การประท้วงใหญ่หลายครั้งในเวลาต่อมา และทุกวันนี้สถานการณ์ก็ยัง ตึงเครียด
และความขัดแย้งที่เกิ ดขึ้นได้ถูกตีความไปหลายๆ อย่าง และการเผชิญหน้าในเชิง
อุดมการณ์ก็อาจทวีความรุนแรงมากขึ้นด้วย วิกฤตการณ์ทางวัฒนธรรมกับแนว
การแก้ปัญหาในมิติภูมิปัญญาชาวบ้าน (พรพันธุ์ เขมคุณาศัย, 2542) บทความชิ้น
นี้น�ำเสนอการวิเคราะห์วิกฤตการณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชน การสังเคราะห์สาระ
ภูมิปัญญาชาวบ้านจากวั ฒนธรรมท้องถิ่น และแนวการแก้ปัญหาวิกฤตการณ์ทาง
วัฒนธรรมในมิติภูมิปัญญาของชาวบ้านว่า การสูญเสียความภาคภูมิใจในถิ่นก�ำเนิด
และรากฐานวัฒนธรรมของตนจนเกิ ดความล้มละลายของชนบททางเศรษฐกิจและ
การสูญเสียวัฒนธรรมชุมชนนั้นส่วนหนึ่งมาจากการพัฒนาประเทศที่ ขาดสาระทาง
วัฒนธรรมเป็นองค์ประกอบร่วม และการน้อมรับวิทยาการและเทคโนโลยีแผนใหม่
จากประเทศตะวันตกโดยขาดการไตร่ตรอง ผู้ศึกษาได้สังเคราะห์สาระภูมิปัญญา
ชาวบ้านจากวั ฒนธรรมท้องถิ่นจากศิ ลปหัตถกรรมพื้นบ้าน พบว่า งานนี้ปรากฏ
ความสัมพั นธ์ระหว่างวิถีอาชีพ ภาษาไทยถิ่น และภูมิปัญญาชาวบ้าน จุดมุ่งหมาย
เพื่อผลิตใช้ในครอบครัวและใช้ในการประกอบอาชีพ ซึ่งน�ำไปสู่ความเป็นอยู่อย่าง
เรียบง่าย ประหยัด ประณีต งดงาม คงทน ส่วนประเพณีพื้นบ้าน ชาวชนบทยัง
คงมีการสืบทอดอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสัมพันธ์อยู่กับวิถีชีวิ ตผู้คนในท้องถิ่นโดยสะท้อน
เอกลักษณ์ชนบทอย่างเด่นชัดทั้งด้านลักษณะอาชีพ สังคมและจริยธรรม ในส่วน