244 สืบโยดสาวย่าน
ที่สุด คือ กลุ่มการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
ด้านวิธีวิทยา ประกอบด้วยงานวิทยานิพนธ์ งานบทความ และงานวิ จัย
ครอบคลุ มถึงแนวคิดและทฤษฎีที่ใช้ในการศึกษา วิธีด�ำเนินการ และการวิเคราะห์
ข้ อมูล พบว่า การเลือกใช้วิ ธีการศึกษามีความหลากหลายขึ้นอยู่กับความสนใจ
ของผู้ศึกษา สาขาวิ ชาของผู้เรียน ศาสตร์และวิชาชีพของผู้ศึกษา ในงานกลุ่ ม
วิทยานิพนธ์ ประเด็นที่ศึกษาส่วนใหญ่เป็นไปตามวิ สัยทัศน์ของมหาวิทยาลัย บาง
แห่งมีวิสัยทัศน์ “มหาวิทยาลัยฯ เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น” งานวิทยานิพนธ์จึงเน้น
ด้านการพัฒนาชุมชนและสังคม บางแห่งเปิ ดการเรียนการสอน “ไทยคดีศึ กษา”
งานจึงมีความหลากหลาย ส่วนงานบทความและงานวิ จัย ประเด็ นการศึกษา
ส่ วนใหญ่ขึ้นอยู่ กับความสนใจส่วนตั วของผู้ศึกษาเอง วิธีวิทยาที่ใช้ ในงานกลุ ่มนี้
มีทั้งการวิจัยเชิงปริมาณ การวิจัยเชิงคุณภาพ และการวิจัยเชิงปฏิ บัติการแบบมี
ส่ วนร่วม งานวิ จัยเชิงปริมาณเน้ นการแสวงหาข้อเท็จจริงและข้อสรุปเชิงปริมาณ
การใช้ข้อมูลตัวเลขเป็นหลักฐานยืนยันความถูกต้องข้อค้นพบและสรุปผลต่างๆ
ใช้เครื่องมือที่ มีความเป็นปรนัยในการเก็บรวบรวมข้อมูล เช่น แบบสอบถาม แบบ
ทดสอบ การสังเกต การสัมภาษณ์ ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ศึกษาต้องท�ำความ
เข้าใจเกี่ยวกั บเรื่องที่ศึกษาให้ละเอี ยดถ่องแท้ ก่อนลงพื้นที่ เก็บข้อมูลภาคสนาม
เครื่องมือที่ ใช้มีแบบสัมภาษณ์ การสังเกต การสนทนากลุ่ม หรือการจัดเวที ชุมชนใน
การวิเคราะห์ ใช้การวิเคราะห์เชิ งเหตุผล ความแตกต่างของการด�ำเนินการวิจัยทั้ง
2 แบบนี้ ค่อนข้างเด่นชัด ทั้งในด้านแนวคิดทฤษฎี และขั้นตอนการด�ำเนินงาน กล่าว
คือ การวิจัยเชิงคุณภาพมีพื้นฐานปรั ชญาแบบธรรมชาตินิยม ในขณะที่การวิจัยเชิง
ปริมาณมีพื้นฐานแบบปรัชญาแบบปฏิฐานนิยม ดังนั้น การค้นหาความจริงด้วย
วิธีวิ จัยเชิงคุณภาพจะเน้นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นตามสภาพการณ์ ที่เป็ นธรรมชาติ
ซึ่ งบางครั้งเรียกว่า แนวคิดแบบปรากฏการณ์นิยมอาศัยวิธีการพรรณนาเป็นส�ำคัญ
ในขณะที่ การค้นหาความจริงด้วยวิธีการวิจัยเชิงปริมาณต้องอาศัยกระบวนการหรือ
วิธีการทางวิทยาศาสตร์ที่อยู่บนรากฐานของข้ อมูลเชิงประจักษ์ และขั้นตอนที่มี
ระเบียบแบบแผน นอกจากนี้ในกระบวนการศึกษาวิจัยด้วยวิธีการเชิงคุณภาพจะเริ่ม