242 สืบโยดสาวย่าน
แนวทางแก้ปัญหาวิกฤตการณ์ทางวัฒนธรรมในมิติ ภูมิปัญญาชาวบ้าน มองว่า
วัฒนธรรมเป็ นความสัมพันธ์ร่วมกันของมนุษย์ สังคม และธรรมชาติ หากจะใช้
กระบวนการทางการศึกษาสืบทอดภูมิ ปัญญาชาวบ้านควรให้สถาบันการศึ กษา
ทุกระดับถ่ายทอดวัฒนธรรม ส่งเสริมพัฒนาวัฒนธรรม มีการวิจัยและน�ำผลวิจัย
มาใช้ จังหวัดชายแดนภาคใต้ : กลยุทธ์ในการแก้ปัญหา (พรพันธุ์ เขมคุณาศัย,
2536) บทความนี้ผู้ ศึกษาเสนอความคิดว่า รัฐควรมุ ่งบริหารงานแบบบูรณาการ
โดยมีเป้าหมายเพื่อความมั่นคงแห่งชาติและน�ำไปสู่การพัฒนาประเทศโดยส่วนรวม
การมองข้ามปัจจัยแวดล้ อมทางสังคมและวัฒนธรรมได้ท�ำให้เกิดภาพลบแก่รัฐมาก
ขึ้น นอกจากนั้นการขาดความละเอียดอ่ อนในการมองปัญหาก็ดี การไม่เปิดกว้างให้
ประชาชนในท้องถิ่นได้เข้ามีส่วนร่วมก็ดี ล้วนสะท้อนให้เห็ นถึงความขัดแย้งมากขึ้น
ทั้งสิ้น ในส่วนนโยบายของรัฐที่ก�ำหนดขึ้นเฉพาะจังหวัดชายแดนซึ่งสรุปลักษณะได้
คือ มุ่งผสมกลมกลืนหรือมุ่งเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมอิสลาม ผ่อนปรนหรื อให้เสรี ภาพ
ในการด�ำเนินชีวิตตามวิ ถีทางของวัฒนธรรมอิสลาม และสนับสนุนวัฒนธรรมอิสลาม
ส� ำหรับการมุ่งผสมกลมกลืนมีอยู่หลายส่วนที่ผู้น�ำศาสนาในท้องถิ่นไม่เห็นด้วย เช่น
การส่งเสริมให้ชาวไทยที่นับถือศาสนาอิสลามใช้ภาษาไทยเป็นสื่อสัมพันธ์ระหว่าง
คนในชาติ การส่งเสริมให้ใช้ภาษาไทยในการสอนศาสนาอิสลาม เป็นต้น นอกจาก
นี้ยังเห็นว่าการย�้ำเน้นถึงสิทธิมนุษยชนในการด�ำรงชีวิ ตตามวัฒนธรรมของตนรัฐจะ
ต้ องสนับสนุ นอย่างจริงจัง และควรจะได้ปรับปรุงกลไกการปกครองท้องถิ่นที่อาศัย
ก� ำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และกรรมการหมู่บ้าน เพื่อให้เกิดความเข้าใจกั บผู้น�ำศาสนาใน
ท้องถิ่นด้วย นอกจากนี้ในด้านนโยบายรัฐควรเข้าไปสนับสนุนส่งเสริมอย่างจริงใจ
และควรมีการนิเทศติดตามผลข้าราชการทุกระดับที่ปฏิบัติงานในจังหวัดชายแดน
ภาคใต้อย่างจริงจัง และชุมชนบ้านนาพรุ : การรวมตัวกันเพื่อแก้ปัญหา (ชวน เพชร
แก้ว, 2547) บทความนี้กล่าวถึง ชุมชนบ้านน่าพรุ กิ่งอ�ำเภอสุขส�ำราญ จังหวัดระนอง
ว่าเป็นชุมชนที่ผสมผสานของผู้คนหลายกลุ่ม ชาวบ้านประกอบอาชีพเกษตรเป็น
หลัก มี รายได้ไม่แน่นอนฐานะจึงค่อนข้างจน ทั้งชาวไทยมุสลิมและไทยพุทธอยู่ร่ วม
กันได้อย่างปกติสุขช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ต่างก็ประสบปั ญหาด้านการประกอบ
อาชีพประมงและท�ำสวนท�ำนา ซึ่ งส่งผลต่ อการก่อหนี้ สินและส่งผลต่ อการได้รับ