งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 227
ร่วมในการจัดการป่าชุมชน และด� ำเนินการทดลองใช้ ยุทธศาสตร์ ผลการจัดท�ำท�ำให้
บุคลากรในเขตป่าชุมชนที่เกี่ยวข้องมีประสิทธิภาพในการท�ำงานร่วมกันมากขึ้น การ
จัดการป่าชุมชนในนิคมสร้างตนเองพัฒนาภาคใต้ จังหวัดสตูล (สุนทร สว่างมาลี,
2539) งานชิ้นนี้ กล่าวถึง ป่าชุมชนในนิคมสร้างตนเองพัฒนาภาคใต้จังหวัดสตูล
ประกอบด้วยป่าสงวนนิคมฯ ป่าต้นน�้ำตกสายใจ และป่าสงวนนิคม ฯ บ้านผังปาล์ม 8
มีการตั้งคณะกรรมการหมู่ บ้าน และมีกฎระเบียบข้ อบังคับในการดูแลรักษาป่า ชาว
บ้านส่วนใหญ่ใช้ประโยชน์จากพื้ นที่ป่าในการการด�ำรงชีพ การจัดการป่าจาก : กรณี
ศึกษา ต�ำบลขนาบนาก อ�ำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช (นริศ แก้วสีนวล,
2539) งานชิ้นนี้กล่าวถึงโครงสร้างของป่าจากประกอบด้วยมีพันธุ์ไม้ 10 ชนิด และ
มีต้นจากเป็นพันธุ์ไม้เด่น ชาวบ้านจัดการพื้นที่ป่าจาก 2 ลักษณะ คือ จัดการป่า
จากที่มีอยู่เดิมโดยมีเป้าหมายให้ป่าจากคงอยู่และชาวบ้านได้ใช้ประโยชน์ และ
เพิ่มพื้นที่ปลูกป่าในพื้นที่ นากุ้งร้ างซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้ อมและเศรษฐกิจ
ได้ การจัดการทรัพยากรประมงของชุมชนประมงขนาดเล็ก : กรณี ศึกษาชุมชน
แหลมโพธิ์ อ�ำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา (สุณีย์ บุญก�ำเนิด, 2541) งานชิ้ นนี้
ศึกษารูปแบบกิ จกรรมของชุมชนในการจั ดการทรัพยากรประมงและการมี ส่วน
ร่วมของสมาชิก พบว่า การรวมกลุ่มของชาวบ้านเกิดจากความเดือดร้อนในการ
ประกอบอาชีพ เนื่องจากมีการปล่ อยน�้ำเสียลงสู่ ทะเล และการใช้เครื่องมืออวน
รุนในการจับสัตว์น�้ำ ชุมชนได้รวมกลุ่มกันแก้ปัญหาโดยมีหน่วยงานภาครัฐให้การ
สนับสนุ น มีผู้ น�ำอย่ างไม่เป็นทางการ และใช้ ความสัมพันธ์เชิงเครือญาติในการ
ขับเคลื่อนกิ จกรรมกลุ่มเพื่อแก้ ปัญหาที่เกิดขึ้น แนวทางการจัดการพื้นที่ ป่าชาย
เลนในอ�ำเภอ ยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี (สุรชาติ เพชรแก้ว, 2540) งานชิ้นนี้กล่าวถึง
การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินของป่าชายเลนในอ�ำเภอยะหริ่ง เดิมมี สภาพ
เป็นป่าชายเลนตามธรรมชาติภายหลังมี การเพาะเลี้ยงกุ้ งกุลาด�ำเพื่ อการค้าจึงส่ง
ผลกระทบต่อระบบนิเวศโดยรวมของป่า ชาวบ้านรวมกลุ่มกันแก้ปัญหามีแนวทาง
จัดการทรัพยากรที่ดินมี 3 แนวทาง คือ การจัดการพื้นที่เลี้ยงกุ้งกุลาด�ำ การใช้
ที่ดินแบบผสมผสาน และการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน และการจัดการกลุ่ม
ประมงพื้นบ้านของชาวบ้าน อ�ำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา (วิ ชชุดา กุฬานุ วัฒน์,