224 สืบโยดสาวย่าน
ครอบครัวและชุมชนลดลง ครอบครัวมีรายจ่ายสูงขึ้น และชาวบ้านพึ่งพาปัจจัยจาก
ภายนอกมากขึ้น ศึกษาการเปลี่ยนแปลงวิถีการท�ำสวนของชาวบ้านต�ำบลเขาพระ
อ� ำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา ตั้งแต่ พ.ศ.2470-2546 (สมพร วัฒนกุล, 2547) เดิม
ชาวบ้านเขาพระ ประกอบอาชีพท� ำสวนผลไม้แบบดั้งเดิม ภายหลังมีการสนับสนุน
ให้ปลูกยางพาราและผลไม้เชิงเดี่ยว ท� ำให้ชาวบ้านใช้สารเคมีและพึ่งพาเทคโนโลยี
สมัยใหม่มากขึ้น ส่งผลกระทบที่ส�ำคัญ ได้แก่ การพึ่งพาเทคโนโลยีภายนอก การ
จ้างแรงงาน ความสั มพันธ์ในครอบครัวน้อยลง และสิ่ งแวดล้อมเสื่อมโทรมลง การ
ศึกษาการเปลี่ยนแปลงวิถีการท�ำนาของชาวบ้านในอ�ำเภอระโนด จังหวัดสงขลา
(อ�ำพน แสงดี , 2546) พบว่า ปัจจัยการที่ท�ำให้การท�ำนาลดน้อยลง ได้แก่ ประชากร
ลดลง ประชากรมีการ ศึกษาที่สูงขึ้น ประชากรมีรายได้และรายจ่ายสูงขึ้น และ
แรงงานการท� ำนาลดลง การเปลี่ยนแปลงด้านวิธีการท�ำนา มีการเปลี่ยนแปลงด้าน
ความเชื่ อ พิธีกรรม และวัสดุและอุปกรณ์ การเปลี่ยนแปลงส่งผลกระทบต่อความ
สั มพันธ์ภายในชุมชนและภายนอกชุมชน การศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการ
ปัจจัยการผลิตของเกษตรกรในเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรมที่บ้านแหลมดิน หมู่
ที่11 ต�ำบลดุสิต อ�ำเภอถ�้ำพรรณรา จังหวัดนครศรีธรรมราช (นาลินีย์ ชอบผล, 2546)
ผู้ ศึกษาได้ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการปัจจัยการผลิต พบว่า ชาวบ้านส่วน
ใหญ่มีที่ดินท�ำกินน้อยและไม่มีเอกสิทธิ์ในที่ดิน ท�ำให้ไม่สามารถแปลงสินทรัพย์ที่มี
อยู่เป็นทุนรอนในการผลิตได้ ท�ำให้มีการกู้หนี้ยืมสินจากแหล่งภายในและภายนอก
นอกจากนี้กระบวนการผลิตยังพึ่งพาแรงงานการจากภายนอกเกือบทั้งหมด มีค่า
ใช้จ่ายในการจ้างแรงงานสูง ประกอบกับเส้นทางคมนาคมในชุ มชนไม่สะดวก น�้ำ
ดื่มน�้ำใช้ไม่เพียงพอ และราคาผลผลิตตกต�่ำและมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
สภาพและปัญหาดังกล่ าวปัจจุบันยั งไม่ได้รับการแก้ ไขจากผู้ที่เกี่ยวข้องหรือจาก
หน่วยงานภาครัฐแต่อย่างได
งานกลุ่มระบบการผลิ ตและการจัดการผลิต ใช้วิธีวิทยาเชิงปริมาณ 2 เรื่อง
ได้แก่ การประเมินความยั่งยืนของระบบไร่นาสวนผสมบริเวณคาบสมุทรสทิงพระ
จั งหวัดสงขลา (ปิยะนุช เจริญศรี, 2543) งานชิ้นนี้กล่าวถึง การท�ำไร่นาสวนผสม