งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 215
และพลวัตวัฒนธรรมทางเมืองและการปกครองในภาคใต้ (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ ,
2542) ส�ำหรับประเด็นที่สอง น�ำเสนอข้ อจ�ำกัดและปัจจัยทางวัฒนธรรม โดยใช้
พื้นที่ ทางวัฒนธรรมที่คล้ายคลึง คือ ทะเลสาบสงขลา เป็นขอบเขตพื้นที่ การศึกษา
สาระส�ำคัญกล่าวถึง สภาพทางกายภาพที่เปลี่ยนแปลงไปส่งผลต่อข้อจ�ำกัดในการ
พัฒนาวัฒนธรรม ในอดีตชาวบ้านแถบนี้มีวิถีชีวิตที่พึ่งพาธรรมชาติ ต่อมาเมื่อการ
คมนาคมทางน�้ำถูกลดทอนบทบาทลง การคมนาคมทางบกมีความสะดวกสบาย
มากขึ้น ชุมชนมี ถนนที่เชื่ อมต่อกันโยงใยทั้งภายในและภายนอก ท�ำให้อิทธิพล
ภายนอกเข้ามามีบทบาทต่อวิถีชีวิตชาวบ้าน ผู้ศึกษาเสนอทัศนะไว้ว่า การพัฒนา
ที่ยั่งยืนควรด�ำเนินการให้สอดคล้องกับวิถีชีวิตในชุมชน ควรมีการอนุรักษ์วัฒนธรรม
เดิมไว้ และควรกระจายอ�ำนายการปกครองไปสู่ท้องถิ่นอย่างแท้จริง
ส�ำหรับงานกลุ่ มวิจัยซึ่งจ�ำนวน 4 เรื่อง เป็นงานวิจัยเชิ งปริมาณ 1 เรื่อง และ
วิจัยเชิงคุณภาพ 3 เรื่อง งานวิจัยเชิงปริมาณ คือ การศึกษาวัฒนธรรมการเมือง
แบบมีส่วนร่วม : กรณีศึกษานักศึกษาคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สถาบัน
ราชภัฏยะลา (จิ รวุฒิ อนุสรณ์นรการ, 2546) ด�ำเนินการด้วยเก็บข้อมูลโดยภาค
สนาม ใช้แบบสอบถามวัดความมีวัฒนธรรมทางการเมืองแบบ Likert Typed Scale
วิเคราะห์ประมวลข้อมูลผลด้วยคอมพิวเตอร์ ผลการศึกษา พบว่า ตัวแปรและเพศ
มีความสัมพันธ์กับความมีวัฒนธรรมทางการเมื องแบบมีส่วนร่วมอย่ างมีนัยส�ำคัญ
ทางสถิติ เพศชายมีแนวโน้มในการมีวัฒนธรรมแบบมีส่วนร่วมสูงกว่าเพศหญิง ใน
ส่วนงานวิจัยเชิงคุณภาพ 3 เรื่อง ใช้วิ ธีวิ ทยาที่คล้ายคลึงกัน คือ ศึกษาข้อมูลจาก
เอกสาร เก็บข้อมูลภาคสนาม มีการสัมภาษณ์ การสังเกต น�ำข้อมูลที่ได้มาจัด
จ�ำแนกประเภท เรียบเรียงข้อมูลเป็นความเรียง และตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า
ต่อจากนั้นน�ำเสนอข้อมูลด้วยการพรรณนาวิเคราะห์ ได้แก่ งานวิจัยเรื่อง การค้า
ทางเรือบริเวณลุ่มทะเลสาบสงขลา (ปก แก้วกาญจน์, 2539) มุ่งศึกษาสภาพการ
ค้าทางเรือบริเวณพื้นที่ลุ่มทะเลสาบสงขลาซึ่งประกอบด้วยพื้นที่ชุมชนบริเวณชายฝั่ง
ตะวันตกและตะวันออกของทะเลสาบสงขลา พบว่า ลั กษณะการค้าทางเรือบริเวณ
นี้มี 2 วิธี คือ การค้าส่งตามท่าเรือหลัก และการค้าตามท่าเรือย่อย หรือการค้าเร่