งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 213
2) การศึกษาการปรับตัวทางวัฒนธรรม มีเงื่อนไขมาจากการเปลี่ยนแปลง
ด้านกายภาพและและสภาพเศรษฐกิจ งานกลุ่มนี้ได้แก่ การศึกษาวิถีชีวิตชาวบ้าน
แถบลุ่มน�้ำพุมดวงหลังจากการสร้างเขื่อนรัชช ประภา พลวัตวัฒนธรรมชาวสวน
ยาง ศึกษากรณีต�ำบลท่ายาง อ�ำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช และการ
ปรับตัวและความต้องการของชาวบ้านผู้ประสบอุทกภัยในภาคใต้ : กรณีศึกษา
การอพยพย้ายไปสร้างชุมชนใหม่ บ้ านจุฬาภรณ์พัฒนา จังหวัดนครศรีธรรมราช
ส�ำหรับงานวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (PAR) มีเพียงเรื่องเดียว คือ ศึกษา
การพัฒนาผลิ ตภัณฑ์ด้านการตลาดและการสร้ างระบบบัญชีส�ำหรับธุรกิจชุมชน
กรณีศึกษาการผลิตกาแฟพื้นบ้ าน บ้านกาแป๊ะฮูลู อ� ำเภอเบตง จังหวัดยะลา มี
สาระส�ำคัญเกี่ยวกับ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้านการตลาดและการสร้างระบบบัญชี
ส�ำหรับธุรกิจชุมชน ผู้ศึกษาได้ดึงชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการวิจัย วิธีวิทยาใช้การ
สนทนากลุ่ม การระดมความคิ ดเห็นโดยการจัดเวทีชาวบ้าน ผลจากการด�ำเนินการ
สามารถพัฒนาด้านการผลิต ระบบบริหาร กลยุทธการตลาด และพัฒนาระบบบัญชี
(นันทรัตน์ นามบุรี และคณะ, 2545)
การจัดการทางวัฒนธรรม มีงานที่รวบรวมได้ 14 เรื่อง เป็นวิทยานิพนธ์ 5
เรื่อง บทความ 5 เรื่อง และงานวิจัย 4 เรื่อง งานกลุ่มวิทยานิพนธ์ ศึกษากิจกรรมของ
กลุ่มต่างๆ ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ทั้งกลุ่มที่รัฐจัดตั้งและมวลชนจัดตั้ง ได้แก่ กลุ่มแม่บ้าน
เกษตรกร กลุ่มออมทรัพย์ฯ และกลุ่มอาชีพต่างๆ กลุ่มเหล่านี้มี บทบาทส�ำคัญต่อ
การพัฒนาชุมชนอย่างยิ่งยวด เป็นเฟืองจักรส�ำคัญในการขับเคลื่อนชุมชน ประเด็น
ที่ศึกษายังเป็นประเด็นแคบๆ มุ่งตอบค�ำถามตามปรากฏการณ์ที่ปรากกฎ เช่น การ
ใช้ภูมิปัญญาในการบริหารกิจกรรมของกลุ่มท�ำอย่างไร กิจกรรมที่กลุ่มด�ำเนินการ
ในแต่ละปีมีบ้าง กระบวนการทางตลาดด�ำเนินการอย่างไร และกิ จกรรมการพัฒนา
ชุมชนประกอบด้วย อะไรบ้าง วิทยานิพนธ์กลุ่มนี้ ได้แก่ ศึกษาการจัดการกิจกรรม
กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรร่อนพัฒนา ต�ำบลตันหยงมัส อ�ำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส
(รัชฎา คชแสงสันต์ และคณะ, 2550) แนวทางการพัฒนากระบวนการทางตลาด
ให้กลุ่มอาชี พในชนบทศึกษากรณี เฉพาะ จังหวัดปัตตานี (อั นธิกา แก้วยะรั ตน์,