งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 211
ฯลฯ ชุมชนต้องพึ่งพาปัจจัยภายนอกมากขึ้น ระบบการผลิตและวิ ธีการผลิตที่เคยมี
อยู่เดิมซึ่งเน้นการผลิตเพื่อบริโภคในครัวเรือนได้เปลี่ยนแปลงไปสู่การผลิตเพื่อบริโภค
และจ�ำหน่ายกับชุ มชนภายนอก เมื่อระบบการผลิตเปลี่ยนแปลงไป วัฒนธรรม
ความเชื่อ และค่านิยมก็ปรับเปลี่ยนตามไปด้วย ชุมชนรับเอาวัฒนธรรมภายนอก
มาปรับใช้กับวิถีชีวิตมากขึ้น
2) ศึกษาการเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจและวั ฒนธรรมชุ มชน ผู้ศึกษาชี้ให้
เห็นวัฒนธรรมเดิ มของพื้นที่ที่ศึกษาเป็นอย่ างไร เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงท�ำให้เกิด
วัฒนธรรมใหม่ และวัฒนธรรมใหม่ที่ว่านี้เป็นเช่นไร วัฒนธรรมส่วนไหนที่ยังคงอยู่
หรือหายไป และวัฒนธรรมอะไรที่มีการปรับตัวหรือคลี่ คลายเปลี่ยนแปลงไปบ้ าง
ปัจจัยที่ส่งผลต่ อการเปลี่ยนแปลง ได้แก่ ประชากรและคุณภาพของ ประชากร
ทรัพยากรธรรมชาติ สาธารณูปโภคพื้นฐาน สังคมและวัฒนธรรม การคมนาคม การ
ผลิตและการบริโภค นโยบายรัฐ และเทคโนโลยีที่ทันสมัย งานกลุ่มนี้ ได้แก่ ศึกษา
การเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจของชาวบ้านในชุมชนคูขุด ต�ำบลคูคุด อ�ำเภอสทิงพระ
จังหวัดสงขลา (สุธี สังข์หิรัญ, 2542) การศึกษาการเปลี่ยนแปลงของคลองอู่ตะเภา
ในเขตอ�ำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา (ปรานอม พงศ์อรุณ, 2541) และศึ กษาการ
เปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจของชุมชนสทิ้งหม้อ อ�ำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา (สั ญญา
ศรีคงทอง, 2546)
ในส่วนของบทความมี 3 เรื่อง บทความ 2 เรื่องเป็นการศึกษาการปรั บตัวทาง
วัฒนธรรมเนื่องจากปั ญหาทางด้านเศรษฐกิจ ใช้วิธีการศึกษาเชิงประวัติศาสตร์ ด้วย
การศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ลงพื้นที่ภาคสนามสัมภาษณ์ผู้รู้ สาระ
ส�ำคัญของบทความกล่าวถึง สภาพปัญหา ได้แก่ ปัญหาด้านเศรษฐกิจ และปัญหา
ด้านเงินทุนในการผลิต ผู้เขียนชี้แนะการแก้ปัญหาโดยให้ชาวบ้านรวมกลุ ่มต่อรองกับ
อ�ำนาจจากภายนอก สร้างความรู้ จั ดการปั ญหา และสร้างภูมิคุ้มกันด้วยเครือข่าย
ภายในและภายนอกชุมชน บทความกลุ่มนี้ ได้แก่ พลิกปัญหาเป็นปัญญาจากหมาก
แห้งบ้านทอนหงส์ (ชวน เพชรแก้ว, 2547) และวิถีไทในยุทธศาสตร์การพัฒนาการ
ใหม่ : เศรษฐกิ จชุมชนแบบองค์รวมและยั่งยืน (พิทยา ว่องกุล, 2545) ส่วนอีก