งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 11
ขณะที่ช่วงปลายทศวรรษที่ 2490 และต้นทศวรรษที่ 2500 นั้นเองก็เริ่ มมี
นักวิชาการชาวต่างชาติจ�ำนวนหนึ่งเข้ามาศึกษาสังคมและวัฒนธรรมของชาวบ้าน
พื้นราบในภาคเหนือเป็นครั้งแรก เพื่อท�ำวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกและต่อมาก็ได้
พิมพ์เป็นหนังสือ เริ่มต้นจากงานศึ กษาของ John E. deYoung (1955) เรื่อง Village
Life in Modern Thailand ซึ่งถือได้ว่าเป็นงานศึกษาชีวิ ตภายในชุมชนหมู่บ้าน
ภาคเหนือเป็นครั้งแรก และตามมาด้วยงานศึ กษาของ Konrad Kingshill (1960)
Ku Daeng (Kudaeng) - The Red Tomb - A Village Study in Northern
Thailand งานทั้งสองชิ้นนั้นศึกษาหมู่บ้านในอ�ำเภอรอบๆ ตัวเมืองเชียงใหม่ที่ไม่
ห่างไกลมากนัก คือ อ�ำเภอแม่ริม และ อ�ำเภอสารภี ส่วนงานศึกษาอีกชิ้นหนึ่งของ
Laurence C. Judd (1961) เรื่อง Chao Rai: Dry Rice Farmers in Northern
Thailand ได้หันไปศึ กษาการท�ำไร่ ในจังหวัดน่ านที่ห่างไกลออกไปจากตัวเมือง
ผลงานเหล่านี้ล้วนมีลักษณะเป็นงานด้านชาติพันธุ์ วรรณา ที่พรรณนาชีวิตด้านต่างๆ
ของชาวบ้านอย่างละเอียด แต่ไม่ได้วิเคราะห์เจาะลึกลงไปในประเด็นใดประเด็นหนึ่ง
มากนัก งานชิ้ นสุดท้ายในช่วงแรกนี้คืองานของ Michael Moerman (1968) เรื่อง
Agricultural Change and Peasant Choice in a Thai Village ซึ่งเริ่ม
ศึกษาวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงวั ฒนธรรมการเกษตรของชุมชนชาวไทยลื้ อใน
อ�ำเภอเชี ยงค�ำ จังหวัดพะเยา ด้วยการให้ความส�ำคัญกับมุมมองในวัฒนธรรม
ของชาวบ้าน ทั้งด้านการตัดสินใจและการจั ดการการผลิตทางการเกษตรด้านต่างๆ
ในขณะที่ชุมชนชนบทเริ่มสัมพั นธ์กับสังคมภายนอกมากขึ้น
ส�ำหรับการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับกลุ่ มชาติพันธุ์บนที่สูงของนักวิชาการ
ชาวตะวันตกนั้นเริ่มขึ้นในช่วงกลางทศวรรษที่ 2500 จากความวิตกกั งวลกับปัญหา
ความมั่นคงจากภัยของลัทธิคอมมิวนิสต์ และปัญหาการปลูกฝิ่นเป็นส�ำคัญ ดังจะ
เห็นได้จากการศึกษาชิ้นแรกของ Gordon Young (1962) เรื่อง Hill Tribe of Northern
Thailand: A Socio-Ethnological Report ได้รับการสนับสนุนจากยูซอม (USOM)
ซึ่งเป็นหน่วยงานด้านการทหารของสหรัฐในประเทศไทย หลั งจากนั้นก็ยังมี การ
ศึกษาเชิงส�ำรวจชีวิตความเป็นอยู่ทั่วๆ ไปเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์บนที่สูงอีกชิ้นหนึ่ง