242 โสวัฒนธรรม
“ทุนทางวัฒนธรรม” เป็นแนวคิดที่เกิดขึ้นจากนั กวิชาการในยุโรป จากนัก
การศึกษาเช่น ปอล วิลลิส (Paul Willis) และโรบิน นาช (Robin Nash) ที่อธิบายเรื่องการรับรู้
ของนักเรียนว่า การมีภูมิ หลังจากครอบครัวที่ต่างกัน การเรียนรู้จากภูมิหลั งที่
แตกต่างกัน ท�ำให้ การรับรู้ของนักเรียนมีความแตกต่างกัน การขัดเกลาทางครอบครัว
และสังคมถือว่าเป็นทุนทางวัฒนธรรม ในกลุ่มนั กวิชาการยุคใหม่ที่มองเห็นความ
ส� ำคัญที่มีอยู่ ในมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มนักวิชาการทางเศรษฐศาสตร์
อธิบายถึงความส�ำคัญของสิ่งที่มีอยู่ในมนุษย์ทุกสังคมคือทุนทางวั ฒนธรรมและ
ทุนทางสังคม ทุนทางวัฒนธรรมเกี่ยวข้องกับคุณค่า ความรู้ ภูมิปัญญาตลอดจน
งานสร้างสรรค์ที่เกิดจากท้องถิ่น รวมทั้งค่านิยมและความเชื่อที่ผูกพันสังคม ท�ำให้
เกิดการจัดระเบียบทางสังคม การสร้างกฎกติกาที่เป็ นคุณต่ อสังคมโดยรวม รวมถึง
กิ จกรรมที่ถ่ายทอดจากคนรุ่ นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่ นหนึ่ง ทุนทางวัฒนธรรมที่เป็ น
องค์ความรู้เช่น สมุ นไพร การถนอมอาหาร เทคโนโลยี หัตถกรรมและสถาปั ตยกรรม
พื้นบ้าน ฯลฯ หรื อในส่วนที่ เป็ นกิจกรรมที่ เป็นทุ นทางวัฒนธรรมเช่น ความเชื่อ
พิธีกรรม ประเพณี การละเล่น ตลอดจนดนตรีและศิ ลปะการแสดง ฯลฯ
แนวความคิดหลักที่เกี่ยวข้องกับทุนทางวัฒนธรรมคือ การเข้าใจคุณค่าและ
ตระหนักถึ งคุณค่ าของวัฒนธรรมท้ องถิ่น เพื่ อใช้ทุนทางทางวั ฒนธรรมเพื่อสร้าง
มูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ อันเป็นการพัฒนาเศรษฐกิ จอย่างมั่นคงภายใต้รากฐาน
ความรู้จากท้องถิ่นโดยตรง ทรอสบี (Thosby 2001) นิยามค� ำว่าทุนทางวัฒนธรรม
หมายถึ งทรัพย์สินทางปัญญาที่ สั่งสมมาในอดีต มีคุณค่าต่อมนุษย์และความ
ต้องการของสังคม นอกเหนือจากการให้มูลค่าทางเศรษฐกิ จ นักวิชาการฝรั่ งปิแอร์
บูร์ดิเออ (Pierre Bourdieu) อธิบายว่า ทุ นทางวัฒนธรรมปรากฏในสามรูปแบบคือ
ในตัวคนหรื อกลุ่มคนเช่นความคิด จินตนาการ ความริเริ่ม สิ่งที่มีผลเป็นรูปลักษณ์
เป็นตั วตนเช่น งานศิลปะ วรรณกรรม ดนตรี สิ่งคิดค้น สถานที่ที่เป็นมรดกทาง
วัฒนธรรม และความเป็นสถาบัน หมายถึงกติกาทางสังคม การยอมรับในสถาบัน
วัด โรงเรียน ผู้ทรงความรู้