งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 241
การประเมินและสังเคราะห์สถานภาพองค์ความรู้การวิ จัยด้ านศิลป
วัฒนธรรม ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีวัตถุประสงค์ ที่ส�ำคัญคือ การประเมิน
สถานภาพความจ�ำเป็นของการวิจัยวัฒนธรรมด้านศิลปวัฒนธรรมการ วิเคราะห์
สถานภาพองค์ความรู้การวิจัยวัฒนธรรมด้านศิลปวัฒนธรรมการอภิปรายแนวคิด
ทฤษฎี และปัญหาการวิจัยในมิติทางวิธีวิ ทยาของการวิจัยด้านศิลปวัฒนธรรม เพื่อ
การเสนอแนะแนวทางพัฒนาการวิจัยวัฒนธรรมด้านศิลปวัฒนธรรมในอนาคต
ศิลปวัฒนธรรมเป็นผลผลิตทางสังคมที่สะท้ อนเอกลักษณ์ของความเป็น
ชาติและลั กษณะทางสังคม วิถีชีวิต ทางโลกทัศน์และการปรับตัวกับระบบนิ เวศ
ทางสังคมกับสภาพแวดล้อมเป็นอย่างดี ในช่วงที่ผ่านมา งานด้านศิ ลปวัฒนธรรม
ได้มุ่งเน้นไปที่ การอนุ รักษ์ ส่ งเสริมและการสืบสานเป็ นหลัก อันเป็นผลท�ำให้
งานวัฒนธรรมบางอย่างได้เลื อนหายไปตามกาลเวลา ด้วยเหตุผลที่ผลผลิ ตทาง
วัฒนธรรมไม่ได้ท�ำหน้ าที่ตอบสนองสังคมได้โดยตรง ทั้งการใช้ ประโยชน์และการ
ท�ำหน้าที่ ตอบสนองในแต่ละสังคม ซึ่งเป็นเหตุผลของการเปลี่ยนแปลงสังคมในยุค
โลกาภิวัฒน์และสังคมข่าวสารที่ ไร้พรมแดน
ท่ามกลางปัญหาของโลกในกระแสทุนนิยม หลายชาติในโลกต่างเริ่มหันมา
ทบทวน การพัฒนาอย่างมั่นคงท่ามกลางรากฐานทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของ
ท้องถิ่นตนเอง ก่อนก้าวไปตามกระแสของสังคมอื่น อันเป็นผลท�ำให้เกิดวิกฤตทาง
เศรษฐกิจและสังคมตามมา ส�ำหรับสังคมไทยแล้วประเด็นส�ำคัญของการพัฒนา
สังคมบนรากฐานทางภูมิปัญญาของตนเองคื อ การทบทวนความรู้ภูมิปัญญา
ท้องถิ่น การสร้างความตระหนักเกี่ยวกับรากฐานทางวัฒนธรรม เป็นสิ่งที่น�ำมาซึ่ง
รากฐานของความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตาม ก่อนการสร้างความเข้มแข็ง
บนรากฐานทางเศรษฐกิจ จ�ำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทบทวนความรู้ และภูมิปัญญา
ของแต่ละท้ องถิ่นเพื่อให้เข้าใจศิลปะและวัฒนธรรมในหลายมิ ติ กล่าวคือ ต้อง
ศึกษาค้นหาองค์ความรู้ทางศิลปวั ฒนธรรม ท�ำให้เกิดการรับรู้คุณค่าก่อนท�ำให้เกิด
มูลค่าจากวัฒนธรรม โดยเฉพาะการเกิ ดแนวคิดทางเศรษฐกิจร่ วมสมัยคือ การสร้าง
เศรษฐกิจบนพื้นฐานของภูมิปัญญาท้องถิ่นและทุนทางวัฒนธรรม