งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 11
โดยเฉพาะในกลุ่มชนที่นับถือศาสนาพุทธ ด้วยการเน้นเกี่ยวกับวัฒนธรรมประเพณี
ทางพุทธศาสนา หรืออื่นๆ ที่เกี่ ยวข้อง วัฒนธรรมร่วมที่ ส�ำคัญอีกอย่ างหนึ่งของ
กลุ่มชนในภาคใต้ คือ วัฒนธรรมสังคมเกษตร ความสงบสุ ขของประชาชนในกลุ่ม
นี้มีแบบแผนการด�ำรงชีวิต หรือวิถีชีวิตที่เกี่ยวเนื่องกับการเกษตรมายาวนาน แม้
สถานการณ์ในปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงไปจนเป็ นวัฒนธรรมการเกษตรอุ ตสาหกรรม
แต่ชุมชนยังมีต้นทุนทางสังคมในด้านนี้เป็นรากฐานส�ำคั ญอย่างมั่นคง อีกทั้งมีการ
เรียนรู้และปรับตัวอย่างต่อเนื่อง ในสถานการณ์ของการเปลี่ยนแปลง ชุมชนเมือง
ทุกแห่ งยังคงต้องอาศัยผลผลิตจากการเกษตรอย่างกว้างขวาง ปั จจัยพื้ นฐาน
ไม่ว่าจะเป็นอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค ยังคงต้องพึ่งพาและ
ดัดแปลงจากทรัพยากรการเกษตร สังคมเกษตรจึงมีความหมายอย่างยิ่งต่อการอยู่
รอดของผู้คนในภาคใต้ การเรียนรู้ทั้งการเกษตรแบบดั้งเดิ ม และการปรับเปลี่ยนตาม
แบบใหม่จึ งจ�ำเป็นอย่างยิ่งเพราะนอกจากเป็นประโยชน์โภชน์ผลต่อชุมชนหรือสังคม
ภาคใต้โดยตรงแล้วยังเป็นประโยชน์ต่อระดับประเทศ คือ ประโยชน์ต่อการรอดพ้น
จากวิกฤตต่างๆ ของโลกด้วย
บนพื้นฐานของโลกปัจจุบันต้องยอมรับกระแสความเปลี่ ยนแปลงที่เป็นไป
อย่างรวดเร็วว่าได้ก่อให้เกิ ด ความรู้ใหม่มากมาย การประยุกต์ใช้ความรู้เป็นไปอย่าง
กว้างขวางโดยเฉพาะการสร้างเทคโนโลยีต่างๆ เพื่อตอบสนองความต้องการที่มีมาก
จนเหลือเฟือ การท� ำลายระบบนิเวศเกิ ดขึ้นอย่างหนักหน่วง ทรัพยากรธรรมชาติ
ร่อยหรอลงและขาดแคลน ความเหลื่อมล�้ ำทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นทุกระดับครอบครัว
ท�ำให้ระบบชุมชนอ่อนแอลง จริ ยธรรมของผู้คนเสื่อมถอยลงอย่างเห็นได้ชัด ระบบ
คุณค่าใหม่และเป็นที่นิยมมากขึ้น อาทิ ความรวดเร็ว ความฉาบฉวย การบริโภค
ฯลฯ กระแสการเปลี่ยนแปลงที่ว่านี้ เป็นกระบวนการท�ำลายความหลากหลาย
(Diversity) ทั้งทางชีวภาพ และทางวัฒนธรรม ผลกระทบก็คือ การอ่อนตัวของกลไก
การเรียนรู้ในชุมชน การไหลออกของทุนชุมชน เป็นไปอย่างต่อเนื่อง จนท�ำให้ชุมชน
ขาดความเป็นตัวของตัวเอง และพึ่งตัวเองได้ ยากขึ้น จากสภาพความเปลี่ ยนแปลง
ที่ปฏิ เสธไม่ได้นี้ การปรับเปลี่ยนเชื่อมโยงวัฒนธรรมเก่ากับบริบทใหม่เข้าด้วยกันจึง