งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 257
ส่วนผลงานวิจัยต่างๆ ของเอกวิทย์ ณ ถลาง (2541 และ 2546) จะเรียก
กระบวนการเรียนรู้ดังกล่าวข้างต้นว่า ภูมิปัญญาในการจัดการความรู้ เพื่อแก้ปั ญหา
ในด้านต่างๆ ที่ชาวบ้านต้องเผชิญในช่วงของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่าง
รวดเร็วมาก ขณะที่ พัชรินทร์ สิรสุ นทร (2543 และ 2544) ก็เห็นไปในท�ำนองเดียวกันว่า
กระบวนการจัดการความรู้ดังกล่ าวถือเป็นทุนทางวัฒนธรรมที่ส� ำคัญของผู้รู้
ในท้องถิ่น ที่มีศักยภาพอย่างยิ่งต่อการพัฒนาชนบท ทั้งนี้งานวิจัยของ ทรงจิต พูลลาภ
(2544) ก็ได้สนับสนุนว่าภูมิปัญญาท้องถิ่นมีศักยภาพต่อการพัฒนาให้ชุมชนเข้มแข็ง
และยั่งยืนด้วยเช่นเดียวกั น
5.6 บทสรุป
จากการส�ำรวจรวบรวมวรรณกรรมที่มีการเผยแพร่เกี่ ยวกั บพลังความคิด
และภูมิปัญญาในภาคเหนื อของประเทศไทยในรอบ 10 ปี นับย้ อนหลังจากปี
พ.ศ. 2547/2548 ถึงแม้จะพบว่ามีจ�ำนวนเอกสารที่มีการเผยแพร่ในรูปแบบใดแบบหนึ่ง
ส่วนใหญ่เป็นภาคภาษาไทย หากกล่าวโดยภาพรวม จะเห็ นว่ามีข้อแตกต่างอยู่บ้าง
ระหว่างวรรณกรรมในภาคภาษาอังกฤษกั บภาคภาษาไทย
เอกสารภาษาอังกฤษส่วนใหญ่ให้ความสนใจในการค้นหาค�ำอธิบายในเชิง
โครงสร้าง หรือความคิดเบื้องหลังพฤติ กรรมที่ปรากฏ หรือมากกว่าตัวปรากฏการณ์
งานศึกษาส่วนใหญ่ซึ่งด�ำเนินการโดยผู้ศึกษาชาวต่างชาติจึงมุ่งหาความหมาย
หรือค�ำอธิบายความคิดที่อยู่เบื้องหลั งจากการศึกษาระบบความเชื่ อทางศาสนา
หรืออีกนัยหนึ่งคือ อุดมการณ์เชิงอ�ำนาจที่เป็ นฐานรองรับหรือเป็นปัจจัยก�ำกับ
การขับเคลื่ อนทางสังคม
ในอีกด้ านหนึ่ง วรรณกรรมภาษาไทยส่วนใหญ่ที่ศึกษาเกี่ยวกับพลังความคิด
และภูมิปัญญาในภาคเหนือของประเทศไทยเป็นการศึกษาที่มุ่งเพื่อการประยุกต์ใช้
ในทางปฏิบัติมากกว่าอย่างเห็นได้ชัด ดังนั้น งานศึกษาวิจัยในภาคภาษาไทยที่ ดูจะ
มีความครอบคลุมด้านต่างๆ ของชีวิตมากกว่าวรรณกรรมภาคภาษาอังกฤษ แต่