บทที่ 4
วัฒนธรรม
กับการพัฒนาทางเลือก
อมรา พงศาพิชญ์, กนกรัตน์ กิตติวิวัฒน์
ธนภูมิ อติเวทิน
4.1 บทน�ำ
บทความนี้ เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “การประเมินและสังเคราะห์
องค์ความรู้ ทางด้านวัฒนธรรม ในประเด็นว่าด้วยวัฒนธรรมกั บการพัฒนาภาค
กลาง” ซึ่งเป็นการทบทวนองค์ความรู้ในมิติดังกล่าวผ่านงานวิจัยในสั งคมไทย
ช่วงระยะเวลา 10 ปี ตั้งแต่ พ.ศ.2537-2547 โดยใช้แหล่งข้อมูลจากวิทยานิพนธ์
รายงานการวิจั ยหนังสือ และบทความ ทั้ งสิ้น 224 ชิ้น ซึ่งอาจมีข้อจ�ำกัดในการนิยาม
ความหมายของ “วัฒนธรรม” และ “การพัฒนา” ร่วมกันในการน�ำไปใช้ในแวดวง
และสาขาวิชาต่างๆ อย่ างหลากหลาย เช่น สังคมวิทยา มานุษยวิทยา ประวัติศาสตร์
สังคมสงเคราะห์ งานด้านการพัฒนาชนบท งานศึ กษาทางสิ่งแวดล้อม รวมทั้ง
งานวิจัยเชิ งปฏิ บัติการหลายพื้นที่ ซึ่ งจะสะท้อนให้เห็นในการน�ำเสนอบางส่วน
ผ่านบทความชิ้นนี้ ที่ได้แบ่งเนื้อหาออกเป็นสองส่วน ส่วนแรกคือ ภาพรวมของงาน
ศึกษาและการสังเคราะห์ในด้านเชิงเนื้อหา เชิงแนวคิด และว่าด้วยวิธีวิทยา และ
ส่วนที่สอง ว่าด้วยข้อสังเกตต่องานศึ กษาและการวิจัยในอนาคต