งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 35
บทที่ 2
ศิลปวัฒนธรรม
ในความเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรม
อภิญญา เฟื่องฟูสกุล
2.1 บทน�ำ
ปัจจุบันเป็นที่ ยอมรับกันว่าวัฒนธรรมมีความส�ำคัญ ทั้งในแง่ ของการเป็น
องค์ประกอบส�ำคัญของอุดมการณ์แห่งชาติ และเป็นพลังขับเคลื่อนทางการเมือง
และเศรษฐกิจที่ทรงพลั ง ทั้งในระดับประเทศและระดับโลก ทว่าวัฒนธรรมคืออะไร
กันเล่า มันหมายถึงภาษา การฟ้อนร�ำ รูปแบบการแต่งกาย รูปแบบการปลูกสร้าง
บ้านเรือน หรือว่าจะหมายถึงค่านิยมและบรรทัดฐานทางสังคมเบื้องหลังสิ่งที่เป็น
รูปธรรมเหล่านั้น โดยทั่วไป ในระดับสามัญส�ำนึกของชาวบ้านอาจเน้ นไปที่ลักษณะ
รูปธรรมของวัฒนธรรม ในขณะที่นักสังคมวิ ทยาและมานุษยวิทยาสนใจกรอบ
นามธรรมเบื้องหลังสิ่งที่มองเห็นได้มากกว่า อย่างไรก็ตาม กรอบคิดทางสังคมวิทยา-
มานุษยวิทยาที่เคยใช้ศึกษาวัฒนธรรมมาก่อนหน้านี้ดูจะไม่สามารถอธิบายพลวัต
ทางวัฒนธรรมอันสลับซับซ้อนในระบบโลกปัจจุบันได้ ในโลกวิชาการตะวันตก เรา
พบเห็นการปรั บตัวทางทฤษฎีขนานใหญ่ ที่เอียงไปทางแนวคิดหลังสมัยใหม่ นิยม
(postmodernism) ซึ่งมีมโนทัศน์วัฒนธรรมเป็นแกนส�ำคัญอย่างหนึ่งของการศึกษา