งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ
155
บทที่ 4
พื้นที่ทางวัฒนธรรม
ในวาทกรรมการพัฒนา
อานั
นท์ กาญจนพั
นธุ์
4.1 บทน�ำ
การเสนอให้
ใช้
วั
ฒนธรรมมาขั
บเคลื่
อนการพั
ฒนาประเทศ เริ่
มปรากฏขึ้
น
อย่างน้อยในเชิงแนวความคิดครั้งแรกในสังคมไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2514 จากข้อคิด
ในบทความของ พั
ทยา สายหู (2514) เรื่
อง “การใช้ความคิ
ดเรื่
องวั
ฒนธรรมในการ
พั
ฒนาประเทศ” แต่
การน�
ำวั
ฒนธรรมมาช่
วยผลั
กดั
นการพั
ฒนาอย่
างจริ
งจั
งนั้
นเพิ่
ง
เริ่
มต้
นขึ้
นในช่
วงกลางทศวรรษที่
2520 และยั
งจ�
ำกั
ดอยู่
เฉพาะในงานพั
ฒนาของ
องค์
กรพั
ฒนาเอกชนเป็
นส่
วนใหญ่
จากการก่
อตั
วขึ้
นขององค์
การพั
ฒนาเอกชน
อย่
างแพร่
หลายในช่
วงเวลานั้
น ขณะเดี
ยวกั
นวั
ฒนธรรมกั
บการพั
ฒนาก็
ได้
กลายเป็
น
ประเด็
นถกเถี
ยงในสั
งคมไทยว่
า ควรจะเชื่
อมโยงกั
นอย่
างไร เมื่
อการพั
ฒนา
กระแสหลั
กที่
เน้
นเศรษฐกิ
จเริ่
มส่
งผลกระทบในเชิ
งลบมากขึ้
น โดยเฉพาะต่
อชาวบ้
าน
ในชนบท จนเกิ
ดการจั
ดเวที
สั
มมนาในประเด็
นปั
ญหาดั
งกล่
าวหลายครั้
ง ในปี
พ.ศ. 2532 ผู้
เขี
ยนเองก็
ได้
เข้
าร่
วมสั
มมนาในเรื่
องนี้
ครั้
งหนึ่
ง โดยมี
สมาคมสั
งคมศาสตร์
แห่
งประเทศไทยเป็
นเจ้
าภาพ (อานั
นท์
2532) ในขณะนั้
นความเข้
าใจทั่
วไป
มั
กมองวั
ฒนธรรมเป็
นอุ
ดมการณ์
คุ
ณค่
า และภูมิ
ปั
ญญา ที่
ถื
อเสมื
อนหนึ่
งเป็
น