งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 77
ระดับของชุมชนที่มีความเข้มแข็ง ซึ่งเป็นศักยภาพของชุมชนในการด�ำรงชีวิ ตใน
สังคมอย่างเหมาะสม ท่ามกลางกระแสของการพัฒนาประเทศ และจากสังคมโลก
แนวความคิดดังกล่าวสามารถน�ำไปศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ได้
การท�ำวิจัยในกลุ่มชาติพันธุ์โดยนักวิจัยต่ างวัฒนธรรมนั้น มีข้อได้เปรียบ
และเสียเปรียบในเรื่องความเที่ยงตรง และความเชื่อถือได้ของข้อมูลที่แตกต่างกัน
ไป ซึ่งขึ้นกับความสัมพันธ์ระหว่างนักวิจัยต่างวัฒนธรรมกับกลุ่มชาติพันธุ์มีความ
ลึกซึ้งมากน้ อยเพียงใด อย่ างไรก็ตามการเสริมสร้างนักวิจัยท้องถิ่นในแต่ละกลุ่ ม
ชาติพันธุ์ มีความจ� ำเป็น และส�ำคัญอย่างยิ่ง ทั้งนี้เนื่องจากนักวิจัยท้องถิ่นสามารถที่
จะเข้าใจความต้องการ การแก้ไขปัญหา และอื่นๆ ในกลุ่มชาติพั นธุ์ของตนได้อย่าง
ลึกซึ้งตามวิถีชีวิตวัฒนธรรมที่แท้จริง
2.8 บทสรุปและข้อเสนอแนะ
ผลงานการวิจัยส่วนใหญ่เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ อาจมีงานวิจัยบางเรื่องที่
ใช้ทั้งสองวิธีผสมกัน ซึ่งช่วยท�ำให้ข้อมูลมีความเที่ยงตรงและความเชื่อถือได้มากขึ้น
ส่วนเครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาส่วนมากเป็นแนวทางการสัมภาษณ์ แบบสั มภาษณ์
แบบการสังเกตการณ์ โดยเทคนิคที่ ส�ำคัญคือการสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม
และมีส่วนร่วมและใช้เทคนิคของการสนทนากลุ่ ม (focus group) การถ่ายภาพ และ
การบันทึกเสียง เป็นต้น
อัตลักษณ์ของกลุ่มชาติ พันธุ์ เป็นการศึกษาความเป็นตัวตนของกลุ่มชาติพันธุ์
ที่มักจะเน้นในด้านการใช้ภาษา พิธีกรรม และพลังความคิดและภูมิปัญญา โดย
การประพฤติปฏิบัติตามวิถีที่แตกต่างกันกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ มีผลงานหลายเรื่องที่
แสดงถึงการธ�ำรงเอกลักษณ์ทางชาติพันธุ์เป็นอย่างมั่นคง โดยมีโครงสร้างทางสังคม
ของกลุ่มชาติพันธุ ์ที่ส่งเสริมและสร้างเครือข่ายโยงใยความเป็นชาติพันธุ์ ของตน
ซึ่งน�ำไปสู่ความยั่งยืนของเป็นความหลากหลายทางชาติพันธุ์