งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 79
นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นว่า ระบบภูมิปัญญาเป็นทุนทางวัฒนธรรม (culture capital)
ที่แต่ละกลุ่มชาติพันธุ์ได้สะสม รักษาไว้จนถึงปัจจุบัน ตลอดจนเป็นสิ่งที่ท�ำให้ เห็นถึง
ความหลากหลายของระบบภูมิปัญญาที่มีความแตกต่างกันในแต่ละทางชาติพันธุ์
อีกด้วย
เราอาจจะสรุปได้ว่า แนวความคิ ดที่เป็นผลงานทั้ง 4 แนวความคิ ดนั้น
เป็นการเน้นให้เห็ นถึงความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในการแก้ปัญหาวิถีแห่งการ
ด�ำรงชีวิต เพื่อสนองความจ�ำเป็นพื้ นฐานทางสังคม และเพื่อความอยู่รอดทางสังคม
โดยมีความหลากหลายในแต่ละชาติ พันธุ์
สถานภาพของแนวทางการศึ กษา ความหลากหลายทางชาติพันธุ ์ในภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ มี 4 ลักษณะ คือ การศึกษาวิถีชีวิตวัฒนธรรม การศึกษา
การเปลี่ยนแปลงทางสั งคมและวัฒนธรรม การศึกษากระบวนการปรับตัว และการ
ศึกษากระบวนการสร้างความเป็นอัตลักษณ์ทางชาติ พันธุ์
นอกจากนี้ทฤษฎี ที่ใช้ในการศึ กษากลุ ่มชาติ พั นธุ์ ในอดีตได้ ใช้ทฤษฎี
โครงสร้างและหน้าที่เป็นส่ วนมาก โดยทั่วไปผลงานวิจัยในอดีตไม่ได้ชี้ชัดในการ
ใช้ทฤษฎีโครงสร้างและหน้าที่ แต่ในการสรุปและการแปลความหมายนั้น ได้ใช้
ทฤษฎีโครงสร้างและหน้าที่เป็นกรอบแนวความคิดในการวิจัยความหลากหลาย
ทางชาติพันธุ์ดังกล่าว อย่างไรก็ตามการศึกษาโดยใช้ทฤษฎีโครงสร้างและหน้าที่
เป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อความเข้าใจความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในแต่ละกลุ่ม
ชาติพันธุ์ที่แตกต่างกันด้วย
ส่วนการศึกษาในปัจจุบันได้มีนักวิจัยได้ศึกษาค้นคว้า โดยใช้แนวความคิด
หลังทันสมัยของ มิเชล ฟรูโก (Michel Foucault) ด้วย แม้ว่าการศึกษาโดยใช้แนว
ความคิดของฟรูโกเป็นกรอบในการวิจัย แต่ก็ยังมีผลงานวิ จัยไม่มากนัก