298 โสวัฒนธรรม
ความสนใจมีมากกว่าประเด็นดังกล่าวเช่น ความสัมพันธ์ของเรื่องเล่าในจิตรกรรม
กั บบริบททางสังคมวัฒนธรรมของชุ มชนที่อยู่รอบวัดที่มีจิตรกรรม อิ ทธิพลของ
รูปแบบที่มีต่อช่างเขียนพื้นบ้านในแต่ละสกุ ลช่าง หรือแม้ แต่ทัศนคติของชุมชน
ปัจจุบันที่มีต่อจิตรกรรมโบราณ การศึกษาให้ รู้ถึงคุ ณค่าย่อมเป็นประโยชน์ต่อ
ความเข้าใจของชุมชนในการรักษาและการหาแนวทางให้จิตรกรรมฝาผนังได้ยั งคง
ท�ำหน้าที่ต่อชุมชนในปัจจุบัน
เช่นเดียวกับการศึ กษาในประเด็นของศิ ลปะการแสดงหมอล�ำ กระบวนการ
ผลิตซ�้ำภายใต้การใช้กรอบในการศึกษารูปแบเดียวกันท�ำให้ไม่ เห็นภาพของความ
หลากหลาย ทั้งที่การแสดงหมอล�ำมีความหลากหลายรูปแบบแนวทางและคติ นิยม
เช่น หมอล� ำกลอนท�ำนองอุบลราชธานี หมอล�ำท�ำนองขอนแก่น ท�ำนองร้อยเอ็ด
ท�ำนองกาฬสินธุ์ ท�ำนองอุดร ฯลฯ รวมทั้งรูแบบของการแสดงที่มีความหลากหลาย
เช่นเดียวกัน กรณีการวิจัยหมอล�ำที่เห็นชัดที่สุดที่นักวิจัยเองสับสนในประเด็นของ
ปัญหาคือการตั้งประเด็นที่แคบ แต่ตัวอย่างในการศึกษากลับมี ขอบเขตที่กว้างเช่น
การศึกษาโลกทัศน์ ในกลอนล�ำของหมอล�ำ ซึ่ งการที่หมอล�ำมีหลายกลุ่ มหลาย
รูปแบบ การใช้เฉพาะบางกลุ่มตัวอย่างย่อมไม่ใช่ตัวแทนของหมอล�ำทั้งหมด อีก
กรณีที่เป็นประเด็นที่น่าสนใจคื อ การค้นหาอัตลั กษณ์ของศิลปะการแสดงของกลุ่ม
ชาติพันธุ์ งานวิจัยทั้งหมดที่พบไม่สามารถค้ นหาอัตลักษณ์ของดนตรี และการแสดง
ของกลุ่มชาติพันธุ์ได้เช่น ความเป็นศิ ลปะการแสดงกะเลิง มีอะไรที่สะท้อนความเป็น
กะเลิง มีความต่างจากการแสดงของกลุ่มชาติพันธุ์อื่ นในภูมิภาคนี้อย่างไร อะไรที่
สะท้อนความเป็นผู้ไท ความเป็นกะโส้ ความเป็นย้อหรือโย้ย เป็นต้น
ประการที่สอง วิธีวิทยาในการวิจัยเป็นประเด็นปัญหาส�ำคัญที่พบจากการ
วิจัย ตลอดช่วงทศวรรษ (2540) ถึงแม้ว่างานวิจัยส่วนใหญ่ก�ำหนดการวิจัยเป็นการ
วิจัยเชิงคุ ณภาพเป็นหลัก แต่ ผลจากการวิจัยกลับพบว่าได้อภิปรายผลในเชิง
พรรณนา มากกว่ าใช้หลักการวิจัย การเปรียบเทียบแนวคิดทฤษฎี มาใช้เป็นมุ มมอง
ข้อถกเถี ยงและประเด็นการวิเคราะห์ในเชิงวิชาการ ดังนั้นคุณภาพงานวิจัยจึงไม่ ค่อย
แตกต่างจากงานเขียนของปราชญ์ ท้องถิ่นและอาจด้ อยกว่าในความลุ่มทางความรู้
ในบางเนื้อหาสาระ