งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 299
ทั้งนี้สิ่งที่ขาดหายไปอย่างชัดเจนคือการวิจัยด้านศิลปวัฒนธรรมจากปราชญ์
ท้องถิ่น ซึ่งการวิจัยลักษณะนี้จะเป็ นประโยชน์ต่อการศึกษา การมองตนและการ
หาแนวทางพัฒนา อันเป็นการส่งเสริ มคนในวัฒนธรรมให้มีโอกาสวิจัยและเสนอ
ผลงานอย่างลุ่มลึกในด้านนั้นๆ
ประการที่สาม การไม่มีทิศทางการวิจัยที่ชัดเจน ท�ำให้นักวิจัยเสนอประเด็น
การวิจัยในเฉพาะประเด็นที่ตนเองมี ความถนัดและให้สนใจ ประเด็ นที่ไม่มี ความ
ซับซ้อนในการวิจัย กลายเป็นประเด็นที่นักวิจัยให้ความสนใจเหมือนกันหรือคล้าย
กัน ท�ำให้เกิ ดกระบวนการวิจัยแบบผลิตซ�้ำทางด้านศิลปวัฒนธรรม ท�ำให้ประเด็น
ที่เป็นการค้นหาใหม่ ข้ อคิดใหม่และข้ อเสนอใหม่ไม่เกิดขึ้นในการวิ จัยด้านศิ ลป
วัฒนธรรม
อย่างไรก็ตามผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะแนวทางในการพัฒนางานวิจัยวัฒนธรรมด้าน
ศิลปวัฒนธรรมในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในอนาคตโดยมีสาระส�ำคัญคือ
1. ควรมีนโยบายและทิศทางในการวิจัยวัฒนธรรมด้านศิลปวัฒนธรรมอย่าง
ชัดเจนเป็นรูปธรรมว่ามีเป้ าประสงค์ด้านใดเช่น การส่ งเสริม การอนุรักษ์ การพัฒนา
2. การส่งเสริมสนับสนุนทุนการวิจัยและการสนับสนุนการวิ จัยด้านศิ ลป
วัฒนธรรม ควรเน้นการสนับสนุนการวิจัยที่ มีการบูรณาการ กลุ่มสาระหรือชุดความรู้
ที่มีการวิจัยแบบบูรณาการ
3. ควรส่งเสริมให้เกิดการวิจัยที่ท�ำให้ตระหนักถึงคุณค่า เพื่อการส่งเสริมการ
พัฒนาให้เกิ ดมูลค่าโดยการประยุกต์ทุนความรู้ทางศิลปวัฒนธรรมที่มีอยู่
4. ควรส่งเสริมการวิจัยที่มีการศึกษาร่วมกับปราชญ์ท้องถิ่นเพื่อร่วมกันและ
เปลี่ยนเรียนรู้และพัฒนาด้านศิลปวัฒนธรรม
5. ควรส่งเสริมให้เกิดการพัฒนานักวิจัยใหม่ ส่งเสริมสนับสนุนการให้ความรู้
วิธีการวิ จัยด้ านศิลปวั ฒนธรรมให้มากขึ้น เพื่อตอบสนองนโยบายและแนวทาง
ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนและการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืนโดยใช้
ประโยชน์จากทุนวั ฒนธรม