งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 317
ที่ค้นหาความหมายลักษณะนี้อยู่เพียงจ�ำนวนน้อย ส�ำหรับงานศึกษาค้นคว้าเกี่ยว
กับศิลปวัฒนธรรมภาคใต้ที่มีการผสมผสานกับวัฒนธรรมอื่นก็มั กเน้นส่วนที่เป็นการ
ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งใหม่ที่เป็นไปเพื่อการค้าหรือเศรษฐกิจ ส่วนใหญ่จึงยัง
ยืนหยัดอยู่กับการศึกษาวัฒนธรรมพื้นบ้ านดั้งเดิมอย่ างเหนียวแน่ น นอกจากนี้มี
งานไม่น้อยที่ศึกษาภาพรวมโครงสร้างความคิด และความรู้ที่มีระเบียบแบบแผน
อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะกลุ่มในลักษณะการสื บทอดอย่างต่อเนื่อง เน้นความเข้าใจ
รากเหง้าดั้งเดิมซึ่ งเป็นการสร้ างภาพของวัฒนธรรมเชิ งอุดมคติมากกว่ าสนใจ
ความจริงที่เคลื่อนเปลี่ยนในปั จจุบัน ไม่ พยายามกล่าวถึงความผันแปรไปตาม
บริบทที่เกี่ ยวข้องเพื่อให้เห็นภาพศิลปวั ฒนธรรมที่โลดแล่นหลากหลาย ด้วยอาจ
จะเห็นว่าวัฒนธรรมจากภายนอก และวัฒนธรรมสากลขยายอิทธิพลเข้ามาครอบง�ำ
วัฒนธรรมชาวบ้านจึงกลัวการสูญเสียพื้นที่ทางวั ฒนธรรม
อย่างไรก็ตามผู้สนใจศึกษาศิลปวั ฒนธรรมภาคใต้ มีลักษณะร่วมกันหลาย
ประการ คือ มีความเข้ าใจวัฒนธรรมที่ คล้ายคลึงกันได้แก่ เห็ น รู้ เข้าใจว่าวัฒนธรรม
เป็นคุณค่าพื้นฐานดั้งเดิมหรือเป็นรากเหง้าของชุมชนที่ช่วยให้ชุมชนด�ำรงอยู่อย่าง
มั่นคงไม่เปลี่ยนแปลง มองว่าศิลปวั ฒนธรรมเป็นส�ำนึกร่วมกันของกลุ่มชนที่ ผูกติด
อยู่กับโครงสร้าง และความสัมพั นธ์ทางสังคม ช่ วยให้ส่วนต่างๆ ของสังคมอยู่ร่วมกัน
ได้อย่างมีระบบและผสมกลมกลืน ความเข้าใจเช่นนี้ มีส่วนอย่างส�ำคัญในการมอง
วัฒนธรรมว่าเป็นกลไกทางสังคมที่ท�ำหน้าที่จัดการและรักษาดุลยภาพของระบบ
สังคมของตนเอง ไม่ค่อยสนใจศึกษาเกี่ยวกับประวั ติศาสตร์ของวัฒนธรรมที่เน้น
ถึงความเคลื่อนไหวหรือพลวัตวัฒนธรรมในฐานะที่เป็นศักยภาพเกี่ยวกับการปรับ
ตัวกับระบบนิเวศ
ในเนื้อหาสาระของงานที่ศึกษาเกี่ ยวกับศิ ลปวั ฒนธรรมในระยะหลัง แม้
จะมีมุมมองส�ำนึกร่วมกันโดยให้ความส�ำคัญกับองค์กรทางสังคมในลักษณะเครือ
ข่าย เน้นเครือข่ายความสัมพันธ์มากขึ้ นทั้งระดับเครือญาติ ชุมชน วัด ตลาด และ
พิธีกรรม แต่ก็ขาดการมองเรื่องดั งกล่าวเชิงพลวั ตอันหมายถึงศักยภาพในการ
ปรับตัวของวัฒนธรรมต่อการเปลี่ยนแปลงจากภายนอกที่ส่งผลกระทบต่อท้องถิ่น