10 โสวัฒนธรรม
ตลอดจนวัฒนธรรมในทางการปกครองมี ลักษณะที่คนทั่วไปเข้ าใจกัน กล่าว
คือ ประเทศไทยเคยก�ำหนดความหมายของวัฒนธรรมในพระราชบัญญัติวั ฒนธรรม
แห่งชาติ พ.ศ.2485 ว่า “ลักษณะที่แสดงถึ งความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบ
เรียบร้อย ความกลมเกลียวก้าวหน้าของชาติ และศีลธรรมอันดีของประชาชน”
อย่ างไรก็ดี วัฒนธรรมในทางสั งคมศาสตร์มีความหมายที่ แตกต่างกับ
ความหมายของคนทั่วไปที่ใช้กัน คือ นักสังคมศาสตร์จะไม่เป็นเรื่องคุณธรรม หรือ
จริยธรรมไม่เป็นเรื่องความดี ความเลว ความเหมาะสม และความไม่เหมาะสม แต่จะ
พิจารณาถึงวัฒนธรรมในแง่ของปัจจัยส�ำคัญที่อ�ำนวยความสะดวกต่อการด�ำรงชีวิต
ของมนุษย์ในสั งคม จึงมีกระแสแนวความคิ ดที่เกี่ ยวกับ “วัฒนธรรม” ว่า หมายถึง
วิถีการด�ำเนินชีวิต (The Way of Life) ของคนในสังคม เช่น การกิน การอยู่ การ
แต่งกาย การท�ำงาน การพักผ่อน การแสดงอารมณ์ การสื่อสาร การจราจรและ
ขนส่ง การอยู่ร่วมกันเป็นหมู่คณะ และหลักเกณฑ์การด�ำเนิ นชีวิต เป็นต้น โดยมี
การประพฤติปฏิบัติสืบต่อกันมา
นอกจากการเข้าใจความหมายของวัฒนธรรมแล้ว จะต้องเข้ าใจ และเรียนรู้
ว่ า วัฒนธรรมย่อมเปลี่ยนแปลงไปตามเงื่อนไขและกาลเวลา ซึ่งเกิดจากการ
ประดิษฐ์หรือค้นพบสิ่งใหม่ วิธีใหม่ที่ใช้แก้ปัญหาและตอบสนองความต้องการของ
สั งคมได้ดีกว่า ซึ่งอาจท�ำให้สมาชิกของสังคมเกิ ดความนิยม และในที่สุดอาจเลิกใช้
วัฒนธรรมเดิม ดังนั้น การรักษาหรือธ�ำรงไว้ซึ่งวัฒนธรรมเดิม จึงต้องมีการปรับปรุง
เปลี่ ยนแปลงหรือพัฒนาวัฒนธรรมให้เหมาะสมอย่างมีประสิทธิภาพตามยุคสมัย
เมื่อพิจารณาจากนิยามวัฒนธรรมข้างต้ น เราอาจจะแยกความหมายของ
วัฒนธรรมได้ 2 ประเภท คือ ประเภทที่ 1 พวกที่ นิยามวัฒนธรรม หมายถึง ทุกสิ่ง
ทุกอย่างที่รวมเอาความรู้ ความเชื่อ ศิลปะ ศีลธรรม กฎหมาย ประเพณี ความสามารถ
และนิสัยอื่ นๆ ที่มนุ ษย์ได้มาในฐานะเป็นสมาชิกของสังคม ในความหมายนี้
ได้พิจารณาความหมายของวัฒนธรรมในแง่ส่วนรวมของวิถีการด�ำเนินชี วิตใน
สังคม ประเภทที่ 2 เป็นพวกที่พิจารณาความหมายของวัฒนธรรมในฐานะที่เป็น
ระบบความคิด หรื อในลักษณะระบบความรู้และความเชื่อที่คนในสังคมได้รับรู้