Page 284 - 089 รุกข มรดกของแผ่นดิน

280

ต้นส�าโรง

ชื่อสามัญ Bastard poom, Java olive, Pinari, Skunk tree
ชื่อวิทยาศาสตร์ Sterculia foetida L.
ชื่อวงศ์ MALVACEAE
ชื่อเรียกอื่น จ�ำมะโฮง (เชียงใหม่), มะโรง มะโหรง (ปัตตำนี), โหมโรง (ภำคใต้)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เป็นไม้ยืนต้นขนำดใหญ่ผลัดใบ ควำมสูงประมำณ ๑๕ - ๒๐ เมตร และอำจสูงได้ถึง ๓๐ เมตร
ล�ำต้นเปลำตรงและสูงชะลูด เรือนยอดเป็นรูปไข่ถึงทรงกระบอก ทรงพุ่มโปร่งไม่ทึบ เปลือกล�ำต้นค่อนข้ำงเรียบ
และค่อนข้ำงหนำสีเทำหรือสีน�้ำตำลปนเทำ ปรำกฏร่องรอยแผลเป็นของก้ำนใบหลุดลอกรอบต้นอย่ำงชัดเจน
ส่วนโคนต้นแก่แตกเป็นพูพอนเล็กน้อย ใบเป็นใบประกอบแบบฝ่ำมือ กำงแผ่ออกจำกจุดเดียวกัน ออกเรียงเวียน
สลับ มีใบย่อยประมำณ ๗ - ๘ ใบ ดอกเป็นช่อแบบแยกแขนง โดยจะออกตำมปลำยกิ่งหรือตำมซอกใบใกล้กับ
ปลำยกิ่ง ดอกย่อยเป็นสีแดงเข้ม ดอกมีกลิ่นเหม็นมำก ผลขั้วผลติดกันเป็นกระจุก ๔ - ๕ ผล ผลเป็นรูปทรงรีหรือ
รูปไต ปลำยผลมีติ่งแหลมออกเป็นพวงห้อยย้อยลงมำ เรียบแข็ง ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อแก่แล้วจะเปลี่ยนเป็น
สีส้ม สีแดง หรือสีแดงปนน�้ำตำลพอแห้งแล้วจะแตกอ้ำออกเป็น ๒ ซีกตำมร่องประสำน ภำยในมีเมล็ดลักษณะ
กลมรีสีด�ำ เนื้อไม้มักน�ำมำใช้ท�ำเครื่องเรือน หีบใส่ของ หูกทอผ้ำ ไม้จิ้มฟัน ไม้อัด ก้ำนและกลักไม้ขีดไฟ เปลือกน�ำมำใช้ท�ำเชือกอย่ำงหยำบ ๆ น�้ำมันจำกเนื้อในเมล็ดน�ำมำใช้ปรุง
อำหำรและจุดไฟได้ รวมถึงนิยมปลูกเป็นไม้ประดับตำมริมถนน โรงเรียนหรือวัด

Ton Samrong

Common name Bastard poom, Java olive, Pinari, Skunk tree
Scientific name Sterculia foetida L.
Family name MALVACEAE
Other names Jam Mahong (Chiang Mai), Marong, Marhong (Pattani), Homrong (Southern Thailand)

Botanical characteristics

It is a large deciduous tree. The height is about 15 - 20 meters and can reach 30 meters. The trunk is straight and tall. The top grows in
ovate to cylindrical bushy shape. The bark is smooth and quite thick with gray or grayish brown color. The scars of the petiole peeling are clearly
seen around the trunk. There are overgrown roots at the foot of the old tree. The tree has palmate compound leaves spreading out from the same
point. The leaves arrange in alternate pattern. There are about 7 - 8 leaflets. The flowers grow in inflorescences at the ends of the branches or at
the leaf axils near the ends of the branches. The floret is dark red. The flower is very smelly. The fruit stems of 4 - 5 fruits are connected. The fruit
is in an ovate or kidney shape. There are smooth, hard, and pointed lobes hanging down at the end of the fruit. The young fruit is green and turns
orange, red or reddish-brown when mature. When the fruit is dried, it splits into two halves along the groove. Inside the fruit, there are black oval
seeds. The wood is often used to make furniture, chests, looms, toothpicks, plywood, matches and matchboxes. The bark is used to make rough
ropes. The oil from the seed pulp can be used for cooking and lighting a fire. The tree is popularly planted as an ornamental plant along a roadside,
in a school or a temple.

280