Page 228 - 089 รุกข มรดกของแผ่นดิน
P. 228
224
ต้นกระพี้จั่น
ชื่อสามัญ -
ชื่อวิทยาศาสตร์ Millettia brandisiana Kurz
ชื่อวงศ์ FABACEAE (LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE)
ชื่อเรียกอื่น จั่น พี้จั่น (ทั่วไป), ปี้จั่น ปี๊จั่น (ภำคเหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นกระพี้จั่น เป็นไม้ต้นขนำดเล็กถึงขนำดกลำง สูง ๘ - ๒๐ เมตร ผลัดใบ เรือนยอดทรงกลม
โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกสีน�้ำตำล หรือน�้ำตำลเทำแตกเป็นสะเก็ดเล็ก ๆ ตำมกิ่งมีรอยแผลทั่วไป ใบประกอบ
แบบขนนกปลำยคี่ เรียงเวียนสลับ ใบย่อยรูปรีแกมขอบขนำน เรียงตรงข้ำม โคนมน สอบเรียว หรือเบี้ยว
ขอบใบเรียบ ปลำยใบทู่ แผ่นใบบำง ดอกออกเป็นช่อแยกแขนง ออกตำมกิ่งและง่ำมใบ ดอกย่อยสีม่วงแกมขำว
หรือสีชมพูอมม่วง รูปถั่ว กลีบเลี้ยงสีม่วงด�ำเชื่อมติดกันคล้ำยรูประฆัง ผลแห้งสีเหลืองแก่แล้วแตกสองแนว ฝักแบน
โคนแคบกว่ำปลำย เปลือกเกลี้ยงหนำคล้ำยแผ่นหนัง ขอบเป็นสัน ออกดอกเดือนกุมภำพันธ์ - เมษำยน ติดผล
เดือนมีนำคม - พฤษภำคม สรรพคุณ ล�ำต้นใช้ต้มดื่มบ�ำรุงเลือด เปลือกต้นต้มน�้ำใช้ช�ำระล้ำงบำดแผลเรื้อรัง
แก่นเป็นยำบ�ำรุงก�ำลัง บ�ำรุงร่ำงกำยบ�ำรุงโลหิต บ�ำรุงธำตุและช่วยเจริญอำหำร
Ton Kra Pee Chan
Common name -
Scientific name Millettia brandisiana Kurz
Family name FABACEAE (LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE)
Other names Chan, Pee Chan (Common), Pee Chan (Northern Thailand)
Botanical characteristics
Kra Pee Chan is a small-to-medium sized deciduous tree with the height of 8 - 20
meters. The top grows in round bushy shape. There are overgrown roots at the foot of the
tree. The bark is brown or grayish brown with small cracks on the branches. The tree has odd
pinnate compound leaves arranged in alternate pattern. The leaflet is ovate with crenate leaf
margin, arranged oppositely. The leaf base is obtuse or bent. The leaf margin is smooth. The tip leaf is obtuse. The leaf blade is thin. The flowers
grow in compound raceme on the branches and the leaf axils. The flower is purple and white or purple-pink and looks like a bean. The purple-black
sepals are connected to form a bell shape. The mature fruit is dry and yellow, and it splits into two halves. The pod is flat. Its base is narrower than
its tip. The bark is smooth and thick like leather with the edge. The flowering time is in February - April. The fruit bearing time is in March - May. The
water from boiled trunk can be drunk to nourish the blood. Boiled bark is used to cleanse chronic wounds. The heartwood can nourish the body
and the blood and increase the appetite.
224
