18 ลอยกระทง
เรื่องที่สอง ตามตำ�ราพราหมณ์ คณาจารย์กล่าวว่า พิธีลอย
ประทีป หรือตามประทีปนี้ แต่เดิมเป็นพิธีทางศาสนาพราหมณ์
ทำ�ขึ้นเพื่อบูชาเทพเจ้าทั้งสามคือ พระอิศวร พระนารายณ์ และ
พระพรหม คู่กับลอยกระทง ก่อนจะลอยก็ต้องมีการตามประทีปก่อน
ซึ่งตามคัมภีร์โบราณอินเดียเรียกว่า “ทีปาวลี” โดยกำ�หนด
ทางโหราศาสตร์ว่าเมื่อพระอาทิตย์ถึงราศีพิจิก และพระจันทร์อยู่
ราศีพฤษภเมื่อใด เมื่อนั้นเป็นเวลาตามประทีป และเมื่อบูชาไว้
ครบกำ�หนดวันแล้ว ก็เอาโคมไฟนั้นไปลอยน้ำ� ต่อมาชาวพุทธ
เห็นเป็นเรื่องดี จึงแปลงเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทและการรับ
เสด็จพระพุทธเจ้า โดยมักถือเอาเดือน ๑๒ หรือเดือนยี่เป็ง
เป็นเกณฑ์ (ยี่เป็ง คือเดือนสอง ตามการนับทางล้านนา ที่นับเดือน
ทางจันทรคติ เร็วกว่าภาคกลาง ๒ เดือน)