ทำเนียบ คณะนักแสดงพื้นบ้าน

ทําเนียบคณะนักแสดงพื้นบาน

Directory of folk ensemble

ตนกําเนิดและประวัติศาสตรงิ้ว

ศิลปะการแสดงที่มีชื่อเรียกวา “งิ้ว” เปนมหรสพที่เกิดขึ้นมานานกวา ๕,๐๐๐ ป เริ่มตนจากชวงรัชสมัยจิว (เลียดกก)

มีมหรสพชนิดหนึ่งเกิดขึ้น ซึ่งเปนการแสดงที่ผสมผสานการขับรองและการเจรจาประกอบกับลีลาทาทางของนักแสดง

ใหออกมาเปนเรื่องเปนราวโดยนําเหตุการณตาง ๆในพงศาวดารและประวัติศาสตรมาดัดแปลงแตงเติมใหเปนบทแสดง

ในยุคสมัยนั้นมหรสพประเภทนี้ยังไมมีแบบฉบับโดยเฉพาะ มีผูแสดงเพียงไมกี่คน และมีการแสดงเฉพาะในพระราชวังของ

พระเจาแผนดินเทานั้น เรื่องที่แสดงก็เปนเรื่องสั้น ๆ ไมยาวมากนัก จนกระทั่งถึงรัชสมัยพระเจาถังเสวียนจง (ถังเหียงจง)

แหงราชวงศถัง ที่ทรงพระปรีชาสามารถในศิลปะหลายดานอยางยอดเยี่ยม ไมวาจะเปนนาฏศาสตร คีตศาสตร คนธรรพศาสตร

ตลอดจน วรรณศิลป ซึ่งสามารถกลาวไดวา พระเจาถังเสวียน จงทรงเปนผูริเริ่มหรือเปนปรมาจารยแหง งิ้วจีน เพราะปรากฏ

วาสมัยตอมา การแสดงงิ้วไดดําเนินรอยตามแบบฉบับของพระเจาถังเสวียนจง แมวาลีลาทาทาง จะมีการแกไขดัดแปลงบาง

ก็ไมแตกตางจากตนตํารับเทาใดนัก

ยุคสมัยที่งิ้วเจริญรุงเรืองถึงขีดสูงสุดคือชวงปลายราชวงศชิง สมัยพระเจากวงสูเปนพระเจาแผนดิน ในชวงนี้

งิ้วเปนที่แพรหลายไปทั่วประเทศจีน ไดรับการอุปถัมภจากขาราชการชั้นผูใหญในตระกูลตาง ๆ มากมาย นอกจากนั้น

พระนางซูสีไทเฮาทรงโปรดปรานงิ้วมากเชนกัน เจานายตาง ๆ ในแตละมณฑลจึงถวายงิ้วใหเปนงิ้วประจําราชสํานัก

เมื่อมีผูอุปถัมภและผูนิยมงิ้วมากขึ้น ทําใหนักแสดงงิ้วมีรายไดดีมาก ผูคนที่มีอาชีพอื่นก็หันมาฝกงิ้ว เลนงิ้ว ตั้งคณะงิ้วมากมาย

จึงทําใหงิ้วในสมัยนี้มีความเจริญรุงเรืองถึงขีดสุด

สิ่งที่มีผลกระทบมากที่สุดตอวงการงิ้วจนทําใหเสื่อมลงอยางรวดเร็ว คือ การสวรรคตอยางตอเนื่องของ

พระนางซูสีไทเฮา และพระเจากวงสู ซึ่งทางราชการไดสั่งใหงดการบันเทิงทุกชนิดทั่วทั้งประเทศเปนเวลา ๒๐๐ วัน

เปนผลใหพวกนักแสดงงิ้วที่มีมากกวาสองรอยคณะในชวงนั้นตองงดการแสดงไปตลอด ๙ เดือน นับเปนชวงเวลาที่ยาวนาน

มาก สงผลใหในระยะนั้น คณะงิ้วหลายคณะตองปดตัวลง เหลานักแสดงตางเปลี่ยนไปทําอาชีพอื่นตามที่ตนถนัด

ในชวงแรก ๆ งิ้วเปนเพียงมหรสพการแสดงที่หาชมไดเพียงในพระราชวังหรือตระกูลผูสูงศักดิ์เทานั้น ตอมางิ้ว

ไดเริ่ม แพรกระจายออกมาสูชาวบานพื้นเมืองในทองถิ่นตาง ๆ โดยเฉพาะกลุมสังคมเกษตรกรรม เนื่องจากบทบาท

การอุปถัมภงิ้วในราชวงศลดลง คณะงิ้วจึงตองออกมาแสดงตามสถานที่ตาง ๆ เพื่อหาเลี้ยงชีพตนเอง เมื่อการแสดงงิ้วไดรับ

การถายทอด มาสูสามัญชนธรรมดา จึงทําใหมหรสพประเภทนี้มีการแพรขยายอยางรวดเร็ว จากเมืองหนึ่งไปสูเมืองหนึ่ง

จากทองถิ่นหนึ่ง ไปสูอีกทองถิ่นหนึ่ง จนกระทั่งกระจายไปสูประเทศตาง ๆ ทั่วโลก

๑๙๐