132 / 282
ทําเนียบคณะนักแสดงพื้นบาน
Directory of folk ensemble
๑๑๘
จัดใหมีการรับขวัญโดยเชิญพราหมณโหร และนิมนตพระสวดพิธีมงคลทําขวัญและมีมหรสพ ๗ วัน ๗ คืน ในงานมหรสพนี้
ก็ไดมีการจัดรําโนราดวย พระยาสายฟาฟาดไดทรงพระราชทานเครื่องตน และพระยาสายฟาฟาดก็ไดพระราชทาน
บรรดาศักดิ์ลูกของนวลทองสําลี เจานายนอยเปน “ขุนศรัทธา” เครื่องตนที่พระราชทานคือ เทริด กําไลแขน ปนแหนง
สังวาลพาดเฉียง ๒ ขาง ปกนกแอน หางหงส สนับเพลา ซึ่งลวนแตเปนเครื่องของกษัตริยทั้งสิ้น จะเห็นไดวา โนราแตเดิม
ก็เปนเชื้อพระวงศ ขุนศรัทธาไดสอนรําโนราใหผูอื่นเปนการถายทอดนาฏศิลปแบบโนราไปเรื่อย ทั้งนี้ในพระบรมราชูปถัมภ
ของสมเด็จพระเจาตาโนราจึงไดแพรหลายตอไป และตอมาหลายชั่วคนจนบัดนี้
ทารําโนรา
นอม คงเกลี้ยง (ม.ป.ป.,๖๐ - ๗๐) ไดกลาวถึงทารําครูสอน เปนทารําประกอบคําสอนของครูโนรา เชน สอนให
จัดตั้งวงแขนเบื้องขาและเบื้องเทา สอนใหรูจักสอนเทริด สอนใหรูจักการแตงกาย หรือมีทาประกอบการแตงกาย เชน เปนการ
สอนใหนุงผา เวลานุงนั้นจะมีเชือกผูกสะเอวอยูดวย แลวแตงใหเปนหาง ทาสอดทรงกําไล คือสอดใหผูเริ่มฝกหัดรํารูจัก
สวมกําไลทั้งขวาและซาย ทาสอดครอบเทริดนอย ถาเปรียบการบวชเรียนสมัยกอน การบวชเณรเทากับการครอบเทริดนอย
การครอบเทริดใหญหรือพิธีผูกผาใหญ เปรียบบวชพระภิกษุ
บรรยายทาบทประกอบ
ทารําบทประกอบนี้ ถือเปนทาพื้นฐานของรําโนรา จะรําทําบทหรือตีบท ก็จะกะเอาทาจากบทประกอบบางทา
ประกอบบทรอง ทาตาง ๆ ในบทประกอบเปนทาเลียนแบบธรรมชาติ เชน ทาสิงโต ทานกแขกเตา ทากวางเดินดง ทาหงส
ทอง เปนตน นอกจากเลียนแบบธรรมชาติแลว ยังแกะตัวละครในวรรณคดี เชน ทาลักษณะแผลงศร มาจากตีทาตามบท
ซึ่งพอจะสรุปทาตาง ๆ ได ดังนี้ (ไมลดทาเชื่อมหรือทาตอเนื่อง)
๑. ทานางเทพมาลี คือ บางเทพธิดาที่มีรูปรางสวยงาม ตามที่นางนวลทองสําลีไดฝก
๒. ทาจับระบําบวน คือ รําเปนกระบวนรอบ ๑๒ ทา
๓. ทาพรหมสี่หนา ทานี้แยกออกเปนทา คือ รําเปนพรหมสี่หนาการรําเปนสี่คนคือสี่หนา
๔. ทาสอดสรอย ทานี้ตีทาออกมาเปนสองทา ถือทาสอดสรอยมาลา ทาพวงหนึ่งดวย
๕. ทาเวโหมโยนชาใหนองนอน แบงเปนทาเวโหม คือทากลอมทาหนึ่ง เปนทานองนอนอีกทาหนึ่ง เปรียบทาชา
นางนอน ของนาฏศิลบํไทย
๖. ทาผาลาเพียงไหล โนราแบงเปนทาผาลา (ภาษาพื้นเมืองภาคใตทาผาลา) และทารําเพียงไหลอีกทาหนึ่ง
๗. ทาสมัยเคียงหมอน การตีทาของโนรานั้นแยกละเอียดแตละทาดังนี้ คือทาพิสมัย ทารวมทาเรียง และทาเคียงหมอน
๘. ทาตางกัน หมายถึง ทาแตกตางกัน ถารําหลายคนจะจัดทาอยางไรก็ได
๙. ทาหันเปนมอญ คือ ทาหมุนใหเปนวงกลม ทานี้มีกระบวนทาอยูสองทาทองโรง และทาเคลื่อนไหวรอบตัวคําวา
หันเปนมอญ หมายถึง เคลื่อนไหววงกลม
๑๐. ทานกแขกเตาเขารัง ทานี้มีกระบวนทาหลายทา เปนการเลียนแบบจากอาการกิริยาของนก เชน กอนจะบินเขารัง
จะตองเริ่มกางปก เชน สลัดขน เตน แลวบินเขารัง โนราจะเลียนแบบจากนกเหลานี้มารํา
๑๑. ทากระตายชมจันทร เปนการเลียนแบบจากทาสัตวคือ กระตาย กําลังชมจันทรทานี้ผูรําจะตองเปนจันทรคนหนึ่ง
โดดรําทาเขาควายแขนเปนวงกลม คือ ดวงจันทร นอกนั้นที่เหลือเปนกระตายที่กําลังชมจันทร
๑๒. ทาพระจันทรทรงกลด เปนการเลียนแบบธรรมชาติอยางหนึ่ง คือจันทรทรงกลด การรําทานี้ แลวแตผูรําจะจัด
ทา อยางไร คือการตีทาใหเหมือนจันทรทรงกลด
๑๓. ทาพระรถพึ่งสาร หรือพระรถโยนสาร เลียนแบบจากพระรถเสน ในเรื่องพระรถเมรีพึ่งสารหรือสงจดหมายนั้นเอง