Page 44 - 089 รุกข มรดกของแผ่นดิน

40

ต้นโกงกาง

ชื่อสามัญ Tall-stilt mangrove
ชื่อวิทยาศาสตร์ Rhizophora apiculata Blume
ชื่อวงศ์ RHIZOPHORACEAE
ชื่อเรียกอื่น โกงกำง (ระนอง), พังกำทรำย (กระบี่), พังกำใบเล็ก (พังงำ), ชใบเล็ก (ภำคกลำง)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้นโกงกำง เป็นไม้ยืนต้น สูง ๘ - ๑๕ เมตร รำกค�้ำจุนแตกแขนงระเกะระกะ มีหนึ่งหรือสองรำกที่ท�ำมุมตั้งฉำก
กับล�ำต้นและหักเป็นมุมฉำกลงดิน ช่วยพยุงล�ำต้นให้ตั้งตรง มักมีรำกอำกำศ ซึ่งเกิดจำกกิ่งตอนบนเป็นจ�ำนวนมำก
ใบ เป็นใบเดี่ยว แผ่นใบรูปรี ปลำยใบแหลมเรียวเล็กน้อย ท้องใบเป็นสีเขียวอมด�ำ มีจุดสีด�ำเล็ก ๆ กระจำยอยู่เต็มท้องใบ
ดอก ช่อดอกเกิดที่ง่ำมใบ ก้ำนดอกสั้น มี ๒ ดอก สีเขียวอมเหลือง ผลมีผิวหยำบ ยำว ๒ - ๓ เซนติเมตร จะงอกตั้งแต่ผลยังติดอยู่
บนต้น เรียกว่ำ “ฝัก” ผิวสีเขียว ค่อนข้ำงเรียบหรือมีตุ่มขรุขระกระจัดกระจำย เมื่อแก่เต็มที่ฝักจะหลุดเองได้ ฝักแก่ในช่วง
เดือนเมษำยน - ธันวำคม ประโยชน์ใบอ่อนน�ำมำบด หรือเคี้ยวให้ละเอียดพอกแผลสดห้ำมเลือดและป้องกันเชื้อโรคได้
เปลือกใช้ต้มกับน�้ำดื่มเป็นยำสมำน แก้ท้องร่วง คลื่นเหียน อำเจียน แก้บิดเรื้อรัง ฝึกท�ำไวน์ เปลือกสกัดแทนนิน สีจำกเปลือกใช้
ย้อมแหอวน และเชือกในกำรท�ำประมง ล�ำต้นใช้เผำถ่ำนเป็นไม้เชื้อเพลิงคุณภำพดี

Mangrove Tree

Common name Tall-stilt mangrove
Scientific name Rhizophora apiculata Blume
Family name RHIZOPHORACEAE
Other names Kong Kang (Ranong), Pung Ka Sai (Krabi), Pang Ka Bai Lek (Phang-nga),
Cha Bai Lek (Central Thailand)

Botanical characteristics

The tall-stilt mangrove is a perennial tree with the height of 8 – 15 meters. The roots are spread
out. One or two roots are perpendicular to the trunk and make the right angles to the ground which keep the
trunk upright. It often has many aerial roots which arise from upper branches. The leave is a single leaf with
oval leaf blade, slightly pointed at the tip. The underside of the leaf is greenish black with small black dots
scattered all over the leaf. The inflorescences grow at the leaf axils. The peduncle is short with two flowers
in greenish-yellow color. The fruit has a rough skin with 2 - 3 centimeters long. The fruit grows on the tree
and is called “Fuek”. The fruit skin is green and smooth or scattered rough. When fully mature, the pods fall
off and the pods will be fully mature in April - December. Grounded young leaves can stop bleeding and
prevent germs. Water from boiled bark can be used to cure diarrhea, nausea, vomiting, chronic dysentery
and for wine making. The bark can give tannin extract. The color from the bark is used to dye nets and ropes
in fishing. The trunk is burned and used as charcoal.

40