บทที่ 4
สาวย่านพลังทางวัฒนธรรมในการพัฒนา
นิทัศ ไหมจุ้ย
4.1 บทน�ำ
การพัฒนาประเทศที่ ผ่านมามุ่งเน้นการพัฒนาด้ านเศรษฐกิ จ และ
อุตสาหกรรม ซึ่งผูกยึดอยู่กับระบบทุนนิยม แม้ว่าผลของการพั ฒนาจะสร้างความ
เจริญรุ่งเรืองในด้านสาธารณูปโภค การค้า การลงทุน และความสัมพันธ์ระหว่าง
ประเทศ แต่ก็ส่งผลกระทบเลวร้ายต่อสภาพแวดล้ อมและทรัพยากรธรรมชาติ
ทุนทางสั งคม ทุนทรัพยากร โดยเฉพาะทรัพยากรบุคคลซึ่งถือเป็นทุนหลักของการ
พัฒนาประเทศ จึ งเกิดค� ำถามตามมาว่า การพัฒนาที่ผ่านมาพัฒนาประเทศได้
จริงหรือ ?
สภาพปัญหาที่ตามมาภายหลังจากน�ำแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมมาใช้
ในการพัฒนาประเทศ ท�ำให้นักวิชาการหลายท่านได้น�ำแนวคิดการพัฒนารูปแบบ
ใหม่ที่มุ่งน�ำวัฒนธรรมมาใช้ในการพัฒนาประเทศ แต่ก็ไม่ประสบความส� ำเร็จเท่าที่
ควร ภายหลังประเทศไทยประสบปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจ “ต้มย�ำกุ้ง” ในปีพ.ศ.2540
ทฤษฎีนี้จึงถูกน�ำมาขัดเงาหยิบใช้กันอย่างกว้างขวางในเวลาต่อมา นักพัฒนาเอกชน
และปัญญาชนที่น�ำทฤษฎีนี้มาใช้และเป็นที่ รู้จักในแวดวงวิชาการ ได้แก่ บาทหลวง
นิพจน์ เที ยนวิหาร บ�ำรุง บุญปัญญา อภิชาต ทองอยู่ และนายแพทย์ ประเวศ วะสี
บุคคลเหล่ านี้เล็งเห็นว่าการพัฒนาประเทศที่ถูกทางจะต้องใช้วัฒนธรรมเป็ นฐานใน