Page 71 - มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม๒๕๕๒

Intellectual Cultural Heritage 63
ผ้าทอนาหมื่นศรี เป็ นผ้าทอมือด้ วยเทคนิคการเก็ บ
ตะกอ (การสร้างเส้นยืน) สร้างลวดลายด้วยการทอยกเขา
เพื่ อเสริมเส้นพุ่งพิเศษ ซึ่ งเป็นการทอลวดลายแบบเดียวกับ
การทอเทคนิค “ขิด” ในภาคอีสาน แต่ในภาคใต้จะเรียกผ้า
ที่มีการยกตะกอทั้งหมดในท้องถิ่นว่า “ผ้ายก” มีแหล่งผลิต
อยู่ที่หมู่บ้านนาหมื่ นศรี อำเภอนาโยง จังหวัดตรั ง
ผ้าทอนาหมื่นศรีแบบดั้งเดิม มี ๓ ประเภท คือ
๑) ผ้าขาวม้าลายราชวั ตร นิยมทอยกเป็นลวดลาย
ราชวัตรในส่วนกลางของผืนผ้า มี ลายริ ้วเป็ นชายหัวท้ าย
๒ ข้าง
๒) ผ ้ าพาดบ่ า มั กทอยกตลอดทั้ งผ ื นเป็ นลาย
แก้วชิงดวง ลายกลีบบัว ลายตาแมว และลายนก
๓) ผ้ าพานช ้ าง เป็ นผ้ าผื นยาวที่ ผู ้ ทอเตร ียมไว ้
ใช้ประกอบในพิ ธีศพของตนเอง โดยนำผืนผ้ าวางพาดบน
ผ้าทอนาหมื่นศรี
โลงศพ โยงลงบน
พานสายส ิ ญจน์
ลวดลายที่ทอบน
ผ ื นผ ้าส่ วนใหญ่
ทอเป็ นตัวอั กษร
ไ ท ย เ ป็ น ช่ ว ง ๆ
บรรยายถึงคุ ณงาม
ความดีของผู้ทอที่มีต่อพระพุทธศาสนา หลังพิธีศพลูกหลาน
จะตัดแบ่งผ้าออกเป็นชิ้นๆ เพื่อเก็บไว้เป็นที่ระลึก
ลวดลายบางลายของผ้ าทอนาหมื่ นศร ีแสดงถึ ง
ความเชื่ อมโยงทางวั ฒนธรรมกับราชสำนั กสยาม และ
เส้ นทางการค้าทางทะเล แต่สีสั นของผื นผ้าโบราณแสดง
ให้เห็ นถึงการสร้างสรรค์ด้วยโครงสีเฉพาะของท้องถิ่น
Na Muen Si Textile
The pha to na muen si is a kind of textile made in the
South of Thailand. It is hand woven, using a special weaving
technique called kep tako, yok tako, or yok khao all of which
means “heald lifting” or “heddle lifting.” The heald shafts are
lifted to allow the insertion of extra wefts to create various motifs.
The technique is similar to the khit method used by weavers in
the Northeastern region of the country. In the South, any material
woven by hand using the heald-lifting technique is called yok
cloth. The main group of weavers using this technique live in the
Na Muen Si Village, Na Yong District, Trang Province.
The original na muen si cloth falls into three categories.
1. Pha khao ma (a piece of cloth used by men as a
loincloth, sash, or towel) with the rachawat motif in the middle.
Stripes of different colours are woven into the areas at both ends
of the cloth.
2. Pha phat ba (a shoulder scarf), is woven with the
lifted heald technique to create various motifs all over the cloth:
kaeo ching duang (overlapping floral), klip bua (lotus petals),
ta maeo (cat’s eyes), and nok (birds) motifs.
3. Pha phan chang
(a coffin cloth) is a long
piece of hand woven
material prepared by a
weaver for his or her own
funeral. The cloth will be
laid out on top of the
cof f in wi th one end
stretched out and rested
on the footed tray holding
the consecrated cotton
threads. Thai scripts are
used as decorative motifs
that eulogi ses of the
deceased for his or her devot ion to Buddhism. After the
ceremony, the coffin cloth is cut into pieces and distributed as
keepsake among the children and grandchildren.
Certain motifs on the na muen si cloth point to the cultural
links with the royal court of Siam and the sea trade routes;
however, antique pieces are found to feature an folk colour
scheme that is unique to the local communities.